Primula vulgaris

Ættkvísl

Nafn

vulgaris

Íslenskt nafn

Ætt

Maríulykilsætt (Primulaceae).

Lífsform

Fjölær jurt.

Kjörlendi

Sól, hálfskuggi.

Blómalitur

Ljósgul m/dökkgulu auga.

Blómgunartími

Apríl-maí (vor).

Hæð

10-15 sm

Vaxtarlag

Blómgast með þeim fyrstu af lyklunum.

Lýsing

Lauf 5-25 x 2-6 sm, öfuglensulaga til öfugegglaga, bogadregin í oddinn, grunnur mjókkar smám saman í stuttan legg með breiðan væng, óreglulega tennt, hárlaus á efra borði en stutthærð á æðstrengjum á neðra borði. Engir eiginlegir blómstönglar. Blóminstönglar allt að 25 sm, uppréttir eða álútir, loðnir. Bikar 1-2 sm, pípulaga, með 5 greinileg rif, oft bleikleitur. Krónan allt að 4 sm í þvermál, flöt skífa, gul með daufa, ógreinilega appelsínugula bletti við grunninn, sjaldan hvít, bleik, rauð eða purpura. Krónupípa jafnlöng og bikarinn, flipar breiðir, skarast og eru grunn- og breiðsýldir. Fræhýði styttri en bikarinn.

Uppruni

Evrópa, N-Afríka, Tyrkland, Ísarel, Líbanon, Sýrland, Íran, Russland.

Sjúkdómar

Engir.

Harka

6

Heimildir

= 1,2

Fjölgun

Skipting að hausti, sáning að vori, fræ þarf ekki kuldatímabil.

Notkun/nytjar

Steinhæðir, í kanta, í fjölæringabeð.

Reynsla

Algengur í görðum. Myndar knúppa á haustin og bíður síðan fram eftir vetri eftir góðu hlýju veðri til að halda áfram. Mjög harðgerð og auðræktuð tegund.

Yrki og undirteg.

Deilitegundir ssp. vulgaris Lauf græn á neðra borði, stuttur blaðstilkur, blóm gul. -------------ssp. balearica (Willk.) W.W. Smith & Forrest. Lauf græn á neðra borði, langur laufleggur, lengri en blaðkan. Blómin hvít. Heimkynni: Spánn (Mallorka). ----------------------ssp. heterodroma (Stapf.) W.W. Smith & Forrest. Lauf með hvítleit hár á neðra borði. Blóm fjólublá, purpura, rauð, bleik, hvít eða gul. Heimkynni: Suðurströnd Kaspíahafs, Íran & Aserbajan. ----------------ssp. sibthropii (Hoffmann) W.W. Smith & Forrest. Lauf grágræn (dúnhærð) á neðra borði, mjókka oft í greinilegan legg, sem er næstum jafnlangur blöðkunni. Blóm purpura, lillalit, rauð, bleik eða hvít, sjaldan gul. Heimkynni: N & M Grikkland, Tyrkland, Krímskagi, Kákasus.(Mjög algeng í ræktun á Akureyri.) ---------------