Lilium martagon

Ættkvísl

Lilium

Nafn

martagon

Íslenskt nafn

Túrbanlilja

Ætt

Liljuætt (Liliaceae).

Lífsform

Fjölæringur og laukplanta.

Kjörlendi

Sólríkur vaxtarstaður (eða í hálfskugga).

Blómalitur

Fölvínrauður til mjúkpurpura með rauðbrúnar doppur.

Blómgunartími

Júlí-ágúst.

Hæð

50-100 sm

Vaxtarlag

Uppréttir, laufóttir, stinnir stönglar.

Lýsing

Stönglar eru með stöngulrætur, purpuralitir, yfirleitt 50-100 sm háir, en geta orðið 200 sm, purpuragrænir. Laukar gulir, litlir, dálítið yddir, sammiðja, egglaga, 7,5 sm langir. Hreistur gul, aflöng eða lensulaga, ydd. Lauf sjaldan hærð, allt að 16×6,5 sm, oftast lenslaga eða öfuglensulaga, 7-9 tauga, flest í hvirfingum, 8-14 lauf í hverri. Blómskipunin er klasi með 5-30 blómum, geta orðið allt að 50 í klasanum, drúpandi, túrbanlaga, 5 sm breið, blómleggir stuttir. Blómhlífarblöð 3-4,5×0,6-1 sm, mjög aftursveigð, fölvínrauð til mjúkpurpura með rauðbrúnar doppur (sjaldan hvít), lyktin óþægileg. Frjó gult, fræni purpura. Aldin 3,5×2, sm.Mörg yrki eru til af þessari lilju í Evrópu

Uppruni

NV Evrópa, NV Asía.

Harka

Heimildir

= 1, Jelitto, L and Wilhelm Schacht 1990 Hardy Herbaceous Perennials. I &II. third ed. London.

Fjölgun

Með fræi, hliðarlaukum og laukhreistrum.

Notkun/nytjar

Í trjá- og runnabeð, í skrautblómabeð.

Reynsla

Það eru til a.m.k. sex gamlar plöntur til hér og hvar í Lystigarðinum, blómstra árlega (nema í skugga) og þrífast mjög vel.

Yrki og undirteg.

Lilium martagon L. v. albiflorum Vukotinovic (samheiti: Lilium martagon L. Albiflorum). Blómin hvít með fagurrauðar doppur. Sjaldgæf. Júgóslavía.Lilium martagon L. v. hirsutum Weston. Stönglar hærðir, purpuralitir. Lauf dúnhærð á neðra borði. Blóm purpurableik, doppótt. Lilium martagon L. v. pilosiusculum Freyn. Stönglar purpuralitir, hærðir. Lauf mjó randhærð. Blóm djúprauð, lítið doppótt. Lilium martagon L. v. sanguineo-purpureum G. Beck. Blóm dökkrauðbrún doppótt. Balkanskagi.'Blush' bleikir knúppar og rauð blóm, 'Gleam' ljósbleik knúbbar og rauð blóm og fleiri mætti nefna.

Útbreiðsla

AÐRAR UPPLÝSINGAR:Vex oftast í laufskógum í kalkenndum jarðvegi.