Betula papyrifera

Ættkvísl

Nafn

papyrifera

Íslenskt nafn

Ætt

Bjarkarætt (Betulaceae)

Samheiti

Betula alba v. papyrifera, Betula lenta v. papyrifera.

Lífsform

Tré

Kjörlendi

Sól (hálfskuggi)

Blómalitur

Grænleitur til kakóbrúnn

Blómgunartími

Apríl - maí

Hæð

7-14 m

Vaxtarlag

Tré sem getur orðið allt að 30 m á hæð í heimkynnum sínum. Grófar greinar, krónan gisin, börkur mjög breytilegur, skjannahvítur, móhvít, mó-grábrúnn, sléttur, flagnar af í pappírskenndum lögum. Ársprotar rauðbrúnir, dúnhærðir, seinna hárlausir, vörtótt.

Lýsing

Lauf 4-9 × 2,5-6 sm, breið-egglaga, ydd, gróftennt og venjulega tvísagtennt, grunnur bogadreginn eða sjaldan hjartalaga, hvassydd til langydd, dökk mattgræn ofan, ljósari á neðra borði, hárlaus nema á jöðrunum, þar dúnhærð, með svartar kirtildoppur á neðra borði, æðastrengir í 6-10 pörum, oftast dúnhærðir á neðra borði, laufleggir allt að 2,5 sm. Blómin eru einkynja (hvert einstakt blóm er annað hvort karlkyns eða kvenkyns en bæði kynin er að finna á sömu plöntunni). Vindfrævun. Karlreklar allt að 10 sm. Þroskaðir kvenreklar 3-4 sm × 6-8 mm, hangandi, sívalir, rekilhreistur stundum dúnhærð, flipar uppréttir eða vita stundum til hliðanna, hliðaflipar dálítið styttri en miðflipinn, Fræ 2 × 1 mm, oddbaugótt, með væng sem er 2 × breiðari en smáhnotin sjálf. Myndar auðveldlega blendinga með öðrum tegundum ættkvíslarinnar.

Uppruni

Norður N-Ameríka til Grænlands.

Sjúkdómar

Tréð er mjög viðkvæmt fyrir hunangssvepp.

Harka

1

Heimildir

= 1, http://www.pfaf.org

Fjölgun

Sáning, sumargræðlingar

Notkun/nytjar

Stakstæð tré, í þyrpingar, beð. Næfurbjörkin er notuð sem lækningaplanta, til litunar, sem eldsneyti, til smíða, til pappírsframleiðslu.

Reynsla

Er ekki í Lystigarðinum 2013.Þau eintök sem til hafa verið af næfurbjörk hafa ekki reynst neitt sérstaklega vel sem er einkennilegt. þar sem tegundin ætti að vera fullkomlega harðgerð hér. Í garðinum eru gamlar alaskabjarkir (Betula papyrifera v. kenaica) og einnig er talið að þær séu í Kjarnaskógi og í gömlu Gróðrastöðinni, Ránargötu 3 og víðar (frá Jóni Rögnvaldssyni) - Þetta þarf þó að athuga betur því þær hafa ekki verið greindar.

Yrki og undirteg.

Betula papyrifera v. commutata (Reg.) Fern. og Betula papyrifera v. minor (Tuckerm.) S. Wats. eru undirtegundir sem ættu að þrífast hér vel miðað við hörkutölu (Z2). Fleiri eru síðan nefndar í Krüssmann t.d. Betula papyrifera v. subcordata 6-10 m frá Klettafjöllum, Betula papyrifera v. humilis NV USA - Alaska - 8-10 m og Betula papyrifera v. cordifolia (Reg.) Fern. Labrador Minnesota.