Vorið góða, grænt og hlýtt (Heinrich Heine, þýðing) Vorið góða, grænt og hlýtt,
græðir fjör um dalinn,
allt er nú sem orðið nýtt,
ærnar, kýr og smalinn.
Kveður í runni, kvakar í mó
kvikur þrastasöngur;
eins mig fýsir alltaf þó:
aftur að fara í göngur.
|
| Ættkvísl |
|
Alnus |
| |
|
|
| Nafn |
|
incana |
| |
|
|
| Höfundur |
|
(L.) Moench. |
| |
|
|
| Ssp./var |
|
|
| |
|
|
| Höfundur undirteg. |
|
|
| |
|
|
| Yrki form |
|
|
| |
|
|
| Höf. |
|
|
| |
|
|
| Íslenskt nafn |
|
Gráölur (gráelri) |
| |
|
|
| Ætt |
|
Bjarkarætt (Betulaceae) |
| |
|
|
| Samheiti |
|
|
| |
|
|
| Lífsform |
|
Tré |
| |
|
|
| Kjörlendi |
|
Sól |
| |
|
|
| Blómlitur |
|
Karlblóm mógræn, kvenblóm rauðleit-græn |
| |
|
|
| Blómgunartími |
|
Vor |
| |
|
|
| Hæð |
|
8-12 m |
| |
|
|
| Vaxtarhraði |
|
|
| |
|
|
|
|
|
| Vaxtarlag |
|
Grannt tré sem getur orðið allt að 20 m á hæð í heimkynnum sínum en mun lægra í ræktun hérlendis. Börkur sléttur, perlugrár, greinar með grá dúnhár. |
| |
|
|
| Lýsing |
|
Lauf 4-10 sm, sjaldan 13×6 sm, breið-egglaga eða oddbaugótt, grunnur bogadreginn eða fleyglaga. Jaðrar með stóra tennur, við enda hvers æðastrengs er hver tönn tennt aftur. Laufin hrukkótt, mattgræn ofan, með aðlæg hár aðeins í fyrstu og með hvít-grá dúnhár á neðra borði, stöku sinnum hárlaus, æðastrengjapör 9-14, laufleggir 1,5-2 sm, ögn dúnhærðir. Karlreklar 5-10 sm, 3-4 saman. Aldin 1,5 sm, egglaga, 4-12 saman, legglaus eða með stutta leggi. |
| |
|
|
| Heimkynni |
|
N Evrópa, Kákasus. |
| |
|
|
| Jarðvegur |
|
Magur, rakur eða ekki rakur, vel framræstur. |
| |
|
|
| Sjúkdómar |
|
|
| |
|
|
| Harka |
|
2 |
| |
|
|
| Heimildir |
|
1 |
| |
|
|
| Fjölgun |
|
Sáning, sumargræðlingar. |
| |
|
|
| Notkun/nytjar |
|
Í þyrpingar, sem stakstæð tré, í skjólbelti, í blönduð beð. |
| |
|
|
| Reynsla |
|
Í Lystigarðinum er til eintak frá því um 1957, frá tíma Jóns Rögnvaldssonar, stór og mikil hrísla með fjölda rótarskota. Svo og fjórar plöntur sem sáð var til 1985 og gróðursettar í beð 1990 og 1991. Einnig ein planta sem sáð var til 1998 og önnur sem sáð var til 1990, báðar gróðursettar í beð 2000 og að lokum ein sem sáð var til 1995 og gróðursett í beð 2004. Allar þrífast þær vel.
Harðgert tré sem vex vel í Lystigarðinum og kelur lítið. Getur stundum vaxið sem margstofna runni. |
| |
|
|
| Yrki og undirteg. |
|
Mörg yrki og form eru í ræktun erlendis sem eru lítt eða ekki reynd hérlendis en ættu að geta staðið sig vel og full þörf á að prófa þau sem flest. |
| |
|
|
| Útbreiðsla |
|
|
| |
|
|
|
|