Jón Thoroddsen - Barmahlíð
Hlíðin mín fríða
hjalla meður græna
og blágresið blíða
og berjalautu væna,
á þér ástaraugu
ungur réð ég festa,
blómmóðir bezta!
Sá ég sól roða
síð um þína hjalla
og birtu boða
brúnum snemma fjalla.
Skuggi skauzt úr lautu,
skreið und gráa steina,
leitandi leyna.
Blómmóðir bezta,
beztu jarðargæða
gaf þér fjöld flesta
faðir mildur hæða.
Hver mun svo, er sér þig,
sálar þjáður dofa,
að gleymi guð lofa?
Hlíð, þér um haga
hlýr æ blási andi,
döggvi vordaga
dögg þig sífrjóvgandi!
Um þig aldrei næði,
af þér svo að kali,
vetur vindsvali! |
|
| Ættkvísl |
|
Filipendula |
| |
|
|
| Nafn |
|
purpurea |
| |
|
|
| Höfundur |
|
Maxim. |
| |
|
|
| Ssp./var |
|
|
| |
|
|
| Höfundur undirteg. |
|
|
| |
|
|
| Yrki form |
|
|
| |
|
|
| Höf. |
|
|
| |
|
|
| Íslenskt nafn |
|
Rósamjaðjurt |
| |
|
|
| Ætt |
|
Rósaætt (Rosaceae). |
| |
|
|
| Samheiti |
|
F. palmata hort. non Pall. |
| |
|
|
| Lífsform |
|
Fjölær jurt. |
| |
|
|
| Kjörlendi |
|
Sól, hálfskuggi. |
| |
|
|
| Blómlitur |
|
Purpurarauður-bleikur. |
| |
|
|
| Blómgunartími |
|
Ágúst, september. |
| |
|
|
| Hæð |
|
60-120 sm |
| |
|
|
| Vaxtarhraði |
|
|
| |
|
|
|
|
|
| Vaxtarlag |
|
Fjölær jurt, allt að 130 sm há.
|
| |
|
|
| Lýsing |
|
Stönglar uppréttir, rákóttir, oft purpura, hárlausir. Laufin stinn, kirtilhærð ofantil, laufleggir allt að 18 sm, axlablöð skakk-lensulaga, oft purpuralit, endableðillinn egglaga, allt að 25 sm í þvermál, 5-7 handskipt, hjartalaga við grunninn, fín-kirtilsagtennt. Blómin purpurarauð eða bleik, smá, bikarblöð smá, breið-aflöng, snubbótt, krónublöð baksveigð, hálfkringlótt, íhvolf, fræflar margir, frjóþræðir hlykkjóttir, frjóhnappar mjög litlir, stíll stuttur, boginn, frænið hnúðlaga. Færhýði 4-6, upprétt, íhvolf-oddbaugótt með löng hár eftir kjölnum.
|
| |
|
|
| Heimkynni |
|
Japan. |
| |
|
|
| Jarðvegur |
|
Frjór, jafnrakur, skjól. |
| |
|
|
| Sjúkdómar |
|
|
| |
|
|
| Harka |
|
6 |
| |
|
|
| Heimildir |
|
= 1 |
| |
|
|
| Fjölgun |
|
Skipting, haustsáning. |
| |
|
|
| Notkun/nytjar |
|
Sem undirgróður, í beð, við tjarnir og læki. |
| |
|
|
| Reynsla |
|
Meðalharðgerð jurt. Þarf góðan vaxtarstað til að ná að blómstra hérlendis, hefur verið lengi í ræktun hér á landi. |
| |
|
|
| Yrki og undirteg. |
|
Yrkið 'Elegans' er með hvít blóm og rauða fræfla, 'Alba' er með hreinhvít blóm. |
| |
|
|
| Útbreiðsla |
|
|
| |
|
|
|
|