Jón Helgason - Úr ljóðinu Áfangar Séð hef ég skrautleg suðræn blóm
sólvermd í hlýjum garði;
áburð og ljós og aðra virkt
enginn til þeirra sparði;
mér var þó löngum meir í hug
melgrasskúfurinn harði,
runninn upp þar sem Kaldakvísl
kemur úr Vonarskarði.
|
Ættkvísl |
|
Crataegus |
|
|
|
Nafn |
|
okanaganensis |
|
|
|
Höfundur |
|
J.B. Phipps & O'Kennon |
|
|
|
Ssp./var |
|
|
|
|
|
Höfundur undirteg. |
|
|
|
|
|
Yrki form |
|
|
|
|
|
Höf. |
|
|
|
|
|
Íslenskt nafn |
|
Glansþyrnir* |
|
|
|
Ætt |
|
Rósaætt (Rosaceae) |
|
|
|
Samheiti |
|
Crataegus okennonii ssp. wellsii, Crataegus okanaganensis var. wellsii |
|
|
|
Lífsform |
|
Lauffellandi runni - lítið tré |
|
|
|
Kjörlendi |
|
Sól |
|
|
|
Blómlitur |
|
Hvítur |
|
|
|
Blómgunartími |
|
Júní |
|
|
|
Hæð |
|
3-6 m |
|
|
|
Vaxtarhraði |
|
|
|
|
|
|
|
|
Vaxtarlag |
|
Runni-lítið tré, 3-6 m hár, ársprotar milli eða dökkbrúnir, smágreinar (nývaxnar) með strjála dúnhæringu. |
|
|
|
Lýsing |
|
Þyrnar sterklegir, 2-4 sm langir, glansandi dökkbrúnir meðan þeir eru ungir, bogsveigðir. Laufleggir 1-2 sm langir með strjála dúnhæringu, kirtlalausir eða með smáa svarta kirtla í fyrstu. Blaðkan 3,5-6 sm löng, egglaga eða eggtígullaga eða sjaldan breiðoddbaugótt til mjóegglaga, með 3-4 hvassydda flipa á hvorri hlið, jaðrar tvítenntir, 4-5 æðastrengir hvoru megin, dálítið greyptar ofan, með þétt aðlæg hár neðan í fyrstu, en þau fara af með aldrinum. Dúnhæringin er helst á æðastrengjum á neðra borði. Laufin eru dálítið leðurkennd, glansandi á efra borði einkum þegar þau eru ung, lauf í vexti rauðleit, bronslit að haustinu. Blómskipunin hvelfdur skúfur, með 10-20 blómum, greinarnar mismikið ullhærðar, með kirtildoppur, stoðblöð skammæ, bandlaga með kirtla á jöðrunum. Blóm 12-15 mm í þvermál, áberandi bollalaga í fyrstu. Blómbotn með ullhæringu aðeins neðst eða alveg hárlaus. Krónublöð meira eða minna kringlótt, hvít. Fræflar 10, frjóhnappar beinhvítir eða stundum mjög fölbleikir. Fræva og stílar 2-3(-4). Aldin 8 mm í þvermál, venjulega flöskulaga, hárlaus, rauð í fyrstu seinna vínrauð til djúppurpura (stöku sinnum svört). Við góðar aðstæður eru þau með upprétta-skástæða bikarflipa en stundum eru þeir stuttir og baksveigðir. Fræ 2-3, rákótt á bakhliðinni, hliðflöt, bústin eða grunnt trosnuð.
|
|
|
|
Heimkynni |
|
N Ameríka. (Okanagan dalur). |
|
|
|
Jarðvegur |
|
Sendinn, meðalfrjór, rakur. |
|
|
|
Sjúkdómar |
|
|
|
|
|
Harka |
|
|
|
|
|
Heimildir |
|
hppt://plants.jstor.org; biolgy.burkemuseum.org/herbarium/waflora/checklist.php?Family |
|
|
|
Fjölgun |
|
Haustsáning. |
|
|
|
Notkun/nytjar |
|
Í runnabeð, í þyrpingar. |
|
|
|
Reynsla |
|
Í Lystigarðinum er til ein planta undir þessu nafni sem sáð var til 2005 og er í sólreit 2013. |
|
|
|
Yrki og undirteg. |
|
|
|
|
|
Útbreiðsla |
|
|
|
|
|
|
|