Sigfús Daðason - Vængjasláttur Akureyri
mjög skreytt
reynitrjám.
Sá sem gengi um bæinn
á septemberkvöldi:
dimmur skuggi innfjarðarins
fylgdi honum á aðra hönd hvar sem hann færi,
lifandi, kvikur!
Sálarspegill!
Heilagur lundur
rís í hæðir.
Og gangi maður í lundinn
er hann þar einn með sjálfum sér.
Það gustar um limið
og fuglarnir í björtum trjákrónunum
fælast skóhljóð einmanans
og hviðra með vængjaslætti
yfir höfði hans og úti í myrkrinu.
Og upp fyrir honum rennur þá: hvílík
sú dýrð sem einmananum hlotnast.
|
| Ættkvísl |
|
Crocus |
| |
|
|
| Nafn |
|
flavus |
| |
|
|
| Höfundur |
|
Weston. |
| |
|
|
| Ssp./var |
|
|
| |
|
|
| Höfundur undirteg. |
|
|
| |
|
|
| Yrki form |
|
|
| |
|
|
| Höf. |
|
|
| |
|
|
| Íslenskt nafn |
|
Gullkrókus |
| |
|
|
| Ætt |
|
Sverðliljuætt (Iridaceae). |
| |
|
|
| Samheiti |
|
C. aureus Sibthorp & Smith; C. luteus Lamarck, C. maesiacus Ker-Gawler, C. lacteus Sabine |
| |
|
|
| Lífsform |
|
Hnýði. |
| |
|
|
| Kjörlendi |
|
Sól, hálfskuggi. |
| |
|
|
| Blómlitur |
|
Gulur til appelsínugulur. |
| |
|
|
| Blómgunartími |
|
Apríl-maí. |
| |
|
|
| Hæð |
|
20 sm |
| |
|
|
| Vaxtarhraði |
|
|
| |
|
|
|
|
|
| Vaxtarlag |
|
Hýði hnýðanna er pappírskennt, rifnar frá grunn í samhliða trefjar. Lauf 4-8 talsins, 2,5-4 mm breið, styttri en/eða jafnlöng og blómin, græn. |
| |
|
|
| Lýsing |
|
Blóm gul til appelsínugul, ginið gult, með eða án hára. Ekkert hulsturblað. Stoðblöð eru 2 talsins. Blómhlífarblöð eru 2-3,5 sm × 6-12 mm. Frjóhnappar gulir, stíll með 3 stutta, fölgula til appelsínugula frænissepa, sem venjulega eru styttri en frjóhnapparnir. |
| |
|
|
| Heimkynni |
|
S Júgóslavía, M & N Grikkland, Búlgaría, Rúmenía, NV Tyrkland. |
| |
|
|
| Jarðvegur |
|
Léttur, meðalfrjór, vel framræstur. |
| |
|
|
| Sjúkdómar |
|
|
| |
|
|
| Harka |
|
4 |
| |
|
|
| Heimildir |
|
= 1 |
| |
|
|
| Fjölgun |
|
Hliðarhnýði, sáning, hnýði lögð í september á 6-8 sm dýpi (sortum/yrkjum eingöngu fjölgað með hliðarhnýðum). |
| |
|
|
| Notkun/nytjar |
|
Í steinhæðir, blómaengi, grasflatir og sem undirgróður. |
| |
|
|
| Reynsla |
|
Harðgerður. Var sáð í Lystigarðinum 2005. |
| |
|
|
| Yrki og undirteg. |
|
'Deutch Yellow' með gul blóm, Crocus flavus v. lacteus með hvít blóm, afbrigðin 'Yellow Gigant' og 'Large Yellow' eru sennilega samheiti fyrir 'Deutch Yellow'. |
| |
|
|
| Útbreiðsla |
|
Tegundin sjálf er ekki oft ræktuð en algengur, gulur krókus í görðum (hinn stóri ‘Dutch Yellow’ eða ‘Golden Yellow’) er mjög líkur henni. Þetta er mjög gamall blendingur milli gulkrókusar (C. flavus) og randakrókus (C. angustifolius). Á 19. öld voru mörg afbrigði og blendingar af gulkrókus (C. flavus) ræktaðir í görðum en eru nú að mestu horfnir úr ræktun.
2
Sjá Crocus × luteus Garðakrókus
|
| |
|
|
|
|