Jón Thoroddsen - Barmahlíð
Hlíðin mín fríða
hjalla meður græna
og blágresið blíða
og berjalautu væna,
á þér ástaraugu
ungur réð ég festa,
blómmóðir bezta!
Sá ég sól roða
síð um þína hjalla
og birtu boða
brúnum snemma fjalla.
Skuggi skauzt úr lautu,
skreið und gráa steina,
leitandi leyna.
Blómmóðir bezta,
beztu jarðargæða
gaf þér fjöld flesta
faðir mildur hæða.
Hver mun svo, er sér þig,
sálar þjáður dofa,
að gleymi guð lofa?
Hlíð, þér um haga
hlýr æ blási andi,
döggvi vordaga
dögg þig sífrjóvgandi!
Um þig aldrei næði,
af þér svo að kali,
vetur vindsvali! |
|
| Ættkvísl |
|
Malus |
| |
|
|
| Nafn |
|
toringoides |
| |
|
|
| Höfundur |
|
(Rehd.) Hughes |
| |
|
|
| Ssp./var |
|
|
| |
|
|
| Höfundur undirteg. |
|
|
| |
|
|
| Yrki form |
|
|
| |
|
|
| Höf. |
|
|
| |
|
|
| Íslenskt nafn |
|
Roðaepli |
| |
|
|
| Ætt |
|
Rósaætt (Rosaceae) |
| |
|
|
| Samheiti |
|
|
| |
|
|
| Lífsform |
|
Lauffellandi runni eða tré. |
| |
|
|
| Kjörlendi |
|
Sól (síður hálfskuggi). |
| |
|
|
| Blómlitur |
|
Hvítur. |
| |
|
|
| Blómgunartími |
|
Vor. |
| |
|
|
| Hæð |
|
- 8 m erlendis. |
| |
|
|
| Vaxtarhraði |
|
|
| |
|
|
|
|
|
| Vaxtarlag |
|
Uppréttur runni eða lítið tré. |
| |
|
|
| Lýsing |
|
Lauffellandi runni eða lítið tré allt að 8 m hátt, ársprotar verða fljótt hárlausir. Lauf 3-8 sm, egglaga og með bogtennta flipa eða heilrend og oddbaugótt, (hið síðarnefnda er sjaldgæfara og sjaldnar framleitt), hárlaus nema dúnhærð á æðastrengjunum á neðra borði. Blóm 2 sm breið, 3-6 saman, hvít, blómleggir engir, bikar flókahærður. Aldin fjölmörg, 1-5 sm, hnöttótt eða perulaga, gul með rauðri slikju. Eru á trénu fram eftir vetri. Blómin eru tvíkynja, skordýrafrævun. |
| |
|
|
| Heimkynni |
|
V Kína. |
| |
|
|
| Jarðvegur |
|
Meðalfrjór, rakaheldinn, rakur, vel framræstur. |
| |
|
|
| Sjúkdómar |
|
|
| |
|
|
| Harka |
|
Z5 |
| |
|
|
| Heimildir |
|
1, http://www.pfaf.org |
| |
|
|
| Fjölgun |
|
Sáning. --- Fræi er best að sá að haustinu um leið og það er þroskað, geymið sáninguna í sólreit, það spírar oftast síðvetrar. Fræ sem hefur verið geymt þarf það að fá kuldameðferð í rökum mosa eða sandi í 3 mánuði við um 1°C og það ætti að sá því í sólreit strax við fáum fræðið í hendur. Það er óvíst að það spíri fyrr en eftir 12 mánuði eða meir. Dreifplantið hverri kímplöntu í sér pott strax og þær eru orðnar nógu stórar til að handfjatla.
Plönturnar eru hafðar í pottum í sólreit þangað til síðla vors næsta ár, gróðursettar í beð þegar þær eru orðnar nógu stórar, skýlt fyrstu árin.
|
| |
|
|
| Notkun/nytjar |
|
Skógarjaðrar, í raðir, blandað limgerði. |
| |
|
|
| Reynsla |
|
Reynsla er engin í Lystigarðinum, sáð 2011. |
| |
|
|
| Yrki og undirteg. |
|
|
| |
|
|
| Útbreiðsla |
|
AÐRAR UPPLÝSINGAR: Mjög skrautleg planta. Aldin, ef þau þroskast hérlendis, eru góð sem fóður handa fuglum. Roðaepli (M. toringoides) er náskylt M. transitoria.
Malus-tegundir mynda mikið af blendingum innbyrðis.
--- Aldin æt, hrá eða soðin. Myndar mikið af aldinum og hangir á trjánum langt fram eftir vetri. Bragðið batnar ef þau hafa frosið svo best er að draga að safna uppskerunni í lengstu lög. |
| |
|
|
|
|