Ólafur Jóhann Sigurðsson - Á vordegi Grundin eignast gullinn fífil,
geislafingur hlýir strjúka
lambakóng með lítinn hnýfil,
lambagrasið rauða og mjúka.
Vappar tjaldur, vellir spói,
verpir í broki mýrispýta.
Bráðum kveikir fenjaflói
fífublysið mjallahvíta.
Bráðum mun í morgunstillu
meðan þokan kveður dranga
ljósberi hjá lágri syllu
lyfta kolli til að anga.
Blíða daga, bjartar nætur
bugðast á með tærum hyljum
eftir laut sem litlir fætur
lásu forðum berum iljum.
|
| Ættkvísl |
|
Malus |
| |
|
|
| Nafn |
|
sieversii |
| |
|
|
| Höfundur |
|
(Ledeb.) M. Roem. |
| |
|
|
| Ssp./var |
|
|
| |
|
|
| Höfundur undirteg. |
|
|
| |
|
|
| Yrki form |
|
|
| |
|
|
| Höf. |
|
|
| |
|
|
| Íslenskt nafn |
|
Kasakstanepli |
| |
|
|
| Ætt |
|
Rósaætt (Rosaceae) |
| |
|
|
| Samheiti |
|
|
| |
|
|
| Lífsform |
|
|
| |
|
|
| Kjörlendi |
|
Sól (eða hálfskuggi en þá verður uppskeran ekki eins góð). |
| |
|
|
| Blómlitur |
|
Bleikur |
| |
|
|
| Blómgunartími |
|
Vor-snemmsumars. |
| |
|
|
| Hæð |
|
- 8 m erlendis. |
| |
|
|
| Vaxtarhraði |
|
|
| |
|
|
|
|
|
| Vaxtarlag |
|
Lauffellandi tré sem verður allt að 8 m hátt í heimkynnum sínum. Blómin eru tvíkynja og eru frævuð af skordýrum. Tegundin er í útrýmingarhættu vegna takmarkaðrar útbreiðslu og mikillar notkunar. |
| |
|
|
| Lýsing |
|
Lauffellandi tré 2-10(-14) m hátt, smágreinar dökk grá-rauðar þegar þær eru orðnar gamlar, sívalar, stuttar, kröftugar, smádúnhærðar meðan þær eru ungar, ögn bogsveigðar, verða hárlausar með aldrinum. Brum dökkrauð, eggvala, langhærð á hliðinni sem snýr frá greininni. Axlablöð skammæ, lensulaga, 3-5 mm, himnukennd, hvítrandhærð, langydd. Laufleggur 1,2-3,5 sm langur, ögn hærðir. Blaðkan egglaga eða breið-oddbaugótt, sjaldan öfugegglaga, 6-11 × 3-5,5 sm, þétt og langhærð á neðra borði meðan þau eru ung, lítið eitt hærð þegar þau eru orðin gömul, ögn hærð á æðasrengjunum. Grunnur fleyglaga, sjaldan bogadreginn, jaðrar með snubbóttar sagtennur, hvassydd í oddinn. Blómskipunin hálfsveipur líkur sveip, 4-6 sm í þvermál, 3-6 blóma. Stoðblöð skammæ, lensulaga, himnukennd, jaðrar kirtilsagtenntir þegar þau eru ung, langydd. Blombotn bjöllulaga, lóhærður utan, Bikarblöð breiðlensulaga eða þríhyrnd-lensulaga, um 6 mm, lengri en blómbotninn, lóhærð báðu megin, heilrend, langydd. Krónublöð bleikleit, rósbleik í knúbbinn, öfugegglaga, 1,5-2 sm, bogadregin í oddinn, grunnur með stutta nögl. Fræflar 20, mislangir, um hálf lengd krónublaðanna. Eggleg 5-hólfa með 2 egg í hverju. Stílar 5 jafnlangir eða ögn lengri en fræflarnir, hvítlóhærðir neðst. Eplin gulgræn með rauða slikju, hnöttótt eða íflöt-hnöttótt. 3-4,5(-7) sm í þvermal. Aldinleggur 3,5-4 sm, hvítlóhærður. Bikarblöð langæ langæ og aftursveigð. Með holrúm efst. |
| |
|
|
| Heimkynni |
|
M Asía- vestur Tíbet til Kasakstans og Rússlands. |
| |
|
|
| Jarðvegur |
|
Frjór, helst rakaheldur og vel framræstur.. |
| |
|
|
| Sjúkdómar |
|
|
| |
|
|
| Harka |
|
|
| |
|
|
| Heimildir |
|
www//eFloras.org flora of China, http://nbarnett2.wordpress.com, http://nbarnett2.wordpress.com, http://www.pfaf.org |
| |
|
|
| Fjölgun |
|
Sáning. ---
Fræi er best að sá að haustinu um leið og það er þroskað, geymið sáninguna í sólreit, það spírar oftast síðvetrar. Fræ sem hefur verið geymt þarf það að fá kuldameðferð í rökum mosa eða sandi í 3 mánuði við um 1°C og það ætti að sá því í sólreit strax við fáum fræðið í hendur. Það er óvíst að það spíri fyrr en eftir 12 mánuði eða meir. Dreifplantið hverri kímplöntu í sér pott strax og þær eru orðnar nógu stórar til að handfjatla.
Plönturnar eru hafðar í pottum í sólreit þangað til síðla vors næsta ár, gróðursettar í beð þegar þær eru orðnar nógu stórar, skýlt fyrstu árin.
|
| |
|
|
| Notkun/nytjar |
|
Í raðir, í beð, stök tré. |
| |
|
|
| Reynsla |
|
Í Lystigarðinum er til ein planta sem sáð var til 2004, í uppeldi 2011. |
| |
|
|
| Yrki og undirteg. |
|
|
| |
|
|
| Útbreiðsla |
|
AÐRAR UPPLÝSINGAR: Foreldri ræktaðra epla, stórra bragðgóðra epla sem geta haft hagræna þýðingu. Víxlfrjóvgast auðveldlega við aðrar Malus-tegundir. == Eplin eru gott fóður handa dýrum, ekki síst fuglum. |
| |
|
|
|
|