Jón Thoroddsen - Barmahlíð
Hlíðin mín fríða
hjalla meður græna
og blágresið blíða
og berjalautu væna,
á þér ástaraugu
ungur réð ég festa,
blómmóðir bezta!
Sá ég sól roða
síð um þína hjalla
og birtu boða
brúnum snemma fjalla.
Skuggi skauzt úr lautu,
skreið und gráa steina,
leitandi leyna.
Blómmóðir bezta,
beztu jarðargæða
gaf þér fjöld flesta
faðir mildur hæða.
Hver mun svo, er sér þig,
sálar þjáður dofa,
að gleymi guð lofa?
Hlíð, þér um haga
hlýr æ blási andi,
döggvi vordaga
dögg þig sífrjóvgandi!
Um þig aldrei næði,
af þér svo að kali,
vetur vindsvali! |
|
| Ættkvísl |
|
Malus |
| |
|
|
| Nafn |
|
prunifolia |
| |
|
|
| Höfundur |
|
(Willd.) Borkh. |
| |
|
|
| Ssp./var |
|
|
| |
|
|
| Höfundur undirteg. |
|
|
| |
|
|
| Yrki form |
|
|
| |
|
|
| Höf. |
|
|
| |
|
|
| Íslenskt nafn |
|
Asíuepli |
| |
|
|
| Ætt |
|
Rósaætt (Rosaceae) |
| |
|
|
| Samheiti |
|
|
| |
|
|
| Lífsform |
|
Lauffellandi tré. |
| |
|
|
| Kjörlendi |
|
Sól og skjól. |
| |
|
|
| Blómlitur |
|
Hvítur. |
| |
|
|
| Blómgunartími |
|
Vor-snemmsumars. |
| |
|
|
| Hæð |
|
- 10 m erlendis. |
| |
|
|
| Vaxtarhraði |
|
|
| |
|
|
|
|
|
| Vaxtarlag |
|
Lítið tré. |
| |
|
|
| Lýsing |
|
Lítið tré allt að 10 m hátt, ársprotar ögn dúnhærðir í fyrstu. Lauf 5-10 sm, oddbaugótt eða egglaga, jaðrar bogtenntir. Lauf ögn dúnhærð á neðra borði. Blóm 3 sm í þvermál, í 6-10 blóma klösum, blómin bleik í knúbbinn, en hvít þegar þau springa út. Bikarflipar, lensulaga, hvítflókahærð, langæir. Aldin mörg, 2 sm, gulgræn, til rauð. |
| |
|
|
| Heimkynni |
|
Uppruni óþekktur (NA Asía). |
| |
|
|
| Jarðvegur |
|
Meðalfrjór-frjór, sandblandaður, rakur, vel framræstur,. |
| |
|
|
| Sjúkdómar |
|
|
| |
|
|
| Harka |
|
Z3 |
| |
|
|
| Heimildir |
|
1, http://www.pfaf.org |
| |
|
|
| Fjölgun |
|
Sáning. -- Fræi er best að sá að haustinu um leið og það er þroskað, geymið sáninguna í sólreit, það spírar oftast síðvetrar. Fræ sem hefur verið geymt þarf það að fá kuldameðferð í rökum mosa eða sandi í 3 mánuði við um 1°C og það ætti að sá því í sólreit strax við fáum fræðið í hendur. Það er óvíst að það spíri fyrr en eftir 12 mánuði eða meir. Dreifplantið hverri kímplöntu í sér pott strax og þær eru orðnar nógu stórar til að handfjatla.
Plönturnar eru hafðar í pottum í sólreit þangað til síðla vors næsta ár, gróðursettar í beð þegar þær eru orðnar nógu stórar, skýlt fyrstu árin.
|
| |
|
|
| Notkun/nytjar |
|
Í þyrpingar, í blandað limgerðí, stök. -- Tegundin hefur lítillega verið notuð til vixlfrjóvgunar hjá ræktuðum matareplum.
Mikil mótstaða gegn frosti og þurrki.
|
| |
|
|
| Reynsla |
|
Í Lystigarðinum eru til tvær plöntur sem sáð var til 1979 og gróðursettar í beð 1988 og 1991. Þær hafa kalið ögn gegnum árin og sú sem var gróðursett í beð 1988 hefur blómstrað síðan 2009. Auk þess er til ein planta sem sáð var til 2009, er í uppeldi 2011. |
| |
|
|
| Yrki og undirteg. |
|
Yrkið ‘Hyslop’ er með æt epli sem eru 4 sm í þvermál. |
| |
|
|
| Útbreiðsla |
|
|
| |
|
|
|
|