Snorri Hjartarson - Lyng

Gott er að leggjast í lyngið,
sjá lauf glóa, finna kvik
fjaðurmjúk atlot þess, fagna
í fegurð jarðar meðan rauð
og lág sólin lækkar
og lyngbreiðan er ilmgrænt haf
sem ber þig að hljóðri húmströnd
og hylur þig gleymsku.

Crocus chrysanthus
Ættkvísl   Crocus
     
Nafn   chrysanthus
     
Höfundur   (Herb.) Herb.
     
Ssp./var  
     
Höfundur undirteg.  
     
Yrki form  
     
Höf.  
     
Íslenskt nafn   Tryggðakrókus (Tryggðalilja)
     
Ætt   Sverðliljuætt (Iridaceae).
     
Samheiti  
     
Lífsform   Hnýði.
     
Kjörlendi   Sólríkur vaxtarstaður.
     
Blómlitur   Hvítur, gulur, ljósblár.
     
Blómgunartími   Apríl-maí.
     
Hæð   um 10 sm
     
Vaxtarhraði  
     
 
Vaxtarlag   Hýði hnýðanna er pappírs-, leðurkennd eða eins og eggjaskurn, rifnar í hringi við grunninn. Lauf 3-7 talsins, 0,5-2,5 mm breið, styttri en blóm, venjulega grágræn.
     
Lýsing   Blóm gul til appelsínugul, stundum rákótt eða með bronslita eða purpuralita slikju á ytra borði, stöku sinnum rjómahvít; ginið gult, hárlaust. Ekkert hulsturblað. Stoðblöð eru 2. Blómhlífarblöð eru venjulega 1,5-3-5 sm × 5-11 mm. Frjóhnappar gulir, stundum svartleitir neðst. Stílar með 3 gula eða appelsínugula frænissepa.
     
Heimkynni   Albanía, Búlgaría, Grikkland, S Júgóslavía, A Rúmenía, V, M & S Tyrkland.
     
Jarðvegur   Léttur, frjór, framræstur.
     
Sjúkdómar  
     
Harka   4
     
Heimildir   1
     
Fjölgun   Fjölgað með hliðarhnýðum, hnýðin lögð í september á 6-8 sm dýpi.
     
Notkun/nytjar   Í steinhæðir, sem undirgróður, í blómaengi, í grasflatir.
     
Reynsla   Harðgerður, blómstrar fyrst allra krókustegunda (sumar sortir sennilega blandaðar páskakrókusum (C. biflorus).
     
Yrki og undirteg.   'Snowbunting' hvít blóm, 'Cream Beauty' ljósgul blóm, 'Zwanenburg Bronze' dökkgul/brúnleit blóm, 'Skyline' blómin ljósblá m. dekkri rákir.
     
Útbreiðsla   Stórblóma afbrigði af tryggðakrókus (C. chrysanthus) og afbrigð, með fjölbreytilegri liti en villitegundirnar hafa verið valin til ræktunar. Sumar plantnanna sem eru nefndar “C. chrysanthus-yrki” eru form skyld páskakrókus (C. biflorus) eða blendingar þessara tveggja tegunda.
     
Lystigarður Akureyrar - Eyrarlandsstofa - Sími: 462 7487 - Netfang: gkb@akureyri.is