Ólafur Jóhann Sigurðsson - Á vordegi Grundin eignast gullinn fífil,
geislafingur hlýir strjúka
lambakóng með lítinn hnýfil,
lambagrasið rauða og mjúka.
Vappar tjaldur, vellir spói,
verpir í broki mýrispýta.
Bráðum kveikir fenjaflói
fífublysið mjallahvíta.
Bráðum mun í morgunstillu
meðan þokan kveður dranga
ljósberi hjá lágri syllu
lyfta kolli til að anga.
Blíða daga, bjartar nætur
bugðast á með tærum hyljum
eftir laut sem litlir fætur
lásu forðum berum iljum.
|
| Ættkvísl |
|
Crocus |
| |
|
|
| Nafn |
|
chrysanthus |
| |
|
|
| Höfundur |
|
(Herb.) Herb. |
| |
|
|
| Ssp./var |
|
|
| |
|
|
| Höfundur undirteg. |
|
|
| |
|
|
| Yrki form |
|
|
| |
|
|
| Höf. |
|
|
| |
|
|
| Íslenskt nafn |
|
Tryggðakrókus (Tryggðalilja) |
| |
|
|
| Ætt |
|
Sverðliljuætt (Iridaceae). |
| |
|
|
| Samheiti |
|
|
| |
|
|
| Lífsform |
|
Hnýði. |
| |
|
|
| Kjörlendi |
|
Sólríkur vaxtarstaður. |
| |
|
|
| Blómlitur |
|
Hvítur, gulur, ljósblár. |
| |
|
|
| Blómgunartími |
|
Apríl-maí. |
| |
|
|
| Hæð |
|
um 10 sm |
| |
|
|
| Vaxtarhraði |
|
|
| |
|
|
|
|
|
| Vaxtarlag |
|
Hýði hnýðanna er pappírs-, leðurkennd eða eins og eggjaskurn, rifnar í hringi við grunninn. Lauf 3-7 talsins, 0,5-2,5 mm breið, styttri en blóm, venjulega grágræn. |
| |
|
|
| Lýsing |
|
Blóm gul til appelsínugul, stundum rákótt eða með bronslita eða purpuralita slikju á ytra borði, stöku sinnum rjómahvít; ginið gult, hárlaust. Ekkert hulsturblað. Stoðblöð eru 2. Blómhlífarblöð eru venjulega 1,5-3-5 sm × 5-11 mm. Frjóhnappar gulir, stundum svartleitir neðst. Stílar með 3 gula eða appelsínugula frænissepa. |
| |
|
|
| Heimkynni |
|
Albanía, Búlgaría, Grikkland, S Júgóslavía, A Rúmenía, V, M & S Tyrkland. |
| |
|
|
| Jarðvegur |
|
Léttur, frjór, framræstur. |
| |
|
|
| Sjúkdómar |
|
|
| |
|
|
| Harka |
|
4 |
| |
|
|
| Heimildir |
|
1 |
| |
|
|
| Fjölgun |
|
Fjölgað með hliðarhnýðum, hnýðin lögð í september á 6-8 sm dýpi. |
| |
|
|
| Notkun/nytjar |
|
Í steinhæðir, sem undirgróður, í blómaengi, í grasflatir. |
| |
|
|
| Reynsla |
|
Harðgerður, blómstrar fyrst allra krókustegunda (sumar sortir sennilega blandaðar páskakrókusum (C. biflorus). |
| |
|
|
| Yrki og undirteg. |
|
'Snowbunting' hvít blóm, 'Cream Beauty' ljósgul blóm, 'Zwanenburg Bronze' dökkgul/brúnleit blóm, 'Skyline' blómin ljósblá m. dekkri rákir. |
| |
|
|
| Útbreiðsla |
|
Stórblóma afbrigði af tryggðakrókus (C. chrysanthus) og afbrigð, með fjölbreytilegri liti en villitegundirnar hafa verið valin til ræktunar. Sumar plantnanna sem eru nefndar “C. chrysanthus-yrki” eru form skyld páskakrókus (C. biflorus) eða blendingar þessara tveggja tegunda. |
| |
|
|
|
|