Sigfús Daðason - Vængjasláttur
Akureyri
mjög skreytt
reynitrjám.

Sá sem gengi um bæinn
á septemberkvöldi:
dimmur skuggi innfjarðarins
fylgdi honum á aðra hönd hvar sem hann færi,
lifandi, kvikur!
Sálarspegill!

Heilagur lundur
rís í hæðir.
Og gangi maður í lundinn
er hann þar einn með sjálfum sér.

Það gustar um limið
og fuglarnir í björtum trjákrónunum
fælast skóhljóð einmanans
og hviðra með vængjaslætti
yfir höfði hans og úti í myrkrinu.

Og upp fyrir honum rennur þá: hvílík
sú dýrð sem einmananum hlotnast.



Rudbeckia montana
Ættkvísl   Rudbeckia
     
Nafn   montana
     
Höfundur   A. Gray
     
Ssp./var  
     
Höfundur undirteg.  
     
Yrki form  
     
Höf.  
     
Íslenskt nafn   Fjallahattur
     
Ætt   Asteraceae (Körfublómaættin)
     
Samheiti  
     
Lífsform   Fjölær jurt.
     
Kjörlendi   Sól.
     
Blómlitur   Dumbrauður, grænleitur.
     
Blómgunartími   September.
     
Hæð   - 150 sm
     
Vaxtarhraði  
     
 
Fjallahattur
Vaxtarlag   Fjölær jurt, allt að 150 sm hár (með grófa jarðstöngla, plantan ekki keilulaga, rætur trefjarætur).
     
Lýsing   Laufin grænblá (meira eða minn bláleit) blaðkan oddbaugótt til egglaga, oftast fjaðurskipt til fjaðurflipótt (fliparnir oftast gagnstæðir, egglaga til oddbaugótt), leðurkennd, mjókka að grunni til fleyglaga, endaflipi heilrendur eða gróftenntur, hvassydd, oftast hárlaus bæði ofan og neðan, stundum lítið eitt hærð (að minnsta kosti á æðunum á neðra borði), grunnlauf með legg, 17-60 x 10-25 sm. Stöngullauf með legg eða legglaus, 8-30 x 5-20 sm (laufin innan um körfurnar eru ekki með flipa). Körfurnar stakar eða í sveipum. Reifablöð allt að 4 sm (stundum randhærð, mjókka smám saman í oddinn). Blómbotn egglaga eða keilulaga, efri blómagnir 5-8 mm, oddar hvassyddir til meira eða minna bogadregin, með hár á neðra borði. Geislablóm engin. Hvirfingar 20-60 x 12-30 sm. Hvirfingablóm 200-500+, krónur dumbrauðar efst, grænleitar neðst, 4-5 mm, stíll greindur, um 1,5 mm, hvassyddur til bogadreginn. Fræhnotir 5,2-7 mm, svifhárakrans krónulaga, allt að 1,8 m.
     
Heimkynni   Bandaríkin (Colorado, Utah).
     
Jarðvegur   Rakur, djúpur, frjór.
     
Sjúkdómar  
     
Harka  
     
Heimildir   = Flora of North America, http://www.efloras.org/florataxon.aspx?flora_id=1&taxon_id=250067451
     
Fjölgun   Sáning, skipting.
     
Notkun/nytjar   Í beð með fjölærum jurtum.
     
Reynsla   Þrífst vel í Grasagarði Reykjavíkur. Myndirnar eru teknar þar.
     
Yrki og undirteg.  
     
Útbreiðsla  
     
Fjallahattur
Fjallahattur
Fjallahattur
Lystigarður Akureyrar - Eyrarlandsstofa - Sími: 462 7487 - Netfang: gkb@akureyri.is