Jón Thoroddsen - Barmahlíð
Hlíðin mín fríða
hjalla meður græna
og blágresið blíða
og berjalautu væna,
á þér ástaraugu
ungur réð ég festa,
blómmóðir bezta!
Sá ég sól roða
síð um þína hjalla
og birtu boða
brúnum snemma fjalla.
Skuggi skauzt úr lautu,
skreið und gráa steina,
leitandi leyna.
Blómmóðir bezta,
beztu jarðargæða
gaf þér fjöld flesta
faðir mildur hæða.
Hver mun svo, er sér þig,
sálar þjáður dofa,
að gleymi guð lofa?
Hlíð, þér um haga
hlýr æ blási andi,
döggvi vordaga
dögg þig sífrjóvgandi!
Um þig aldrei næði,
af þér svo að kali,
vetur vindsvali! |
|
| Ættkvísl |
|
Rosa |
| |
|
|
| Nafn |
|
virginiana |
| |
|
|
| Höfundur |
|
Herrm. |
| |
|
|
| Ssp./var |
|
|
| |
|
|
| Höfundur undirteg. |
|
|
| |
|
|
| Yrki form |
|
|
| |
|
|
| Höf. |
|
|
| |
|
|
| Íslenskt nafn |
|
Gljárós |
| |
|
|
| Ætt |
|
Rósaætt (Rosaceae). |
| |
|
|
| Samheiti |
|
Rosa lucida Ehrh. |
| |
|
|
| Lífsform |
|
Lauffellandi runni. |
| |
|
|
| Kjörlendi |
|
Sól. |
| |
|
|
| Blómlitur |
|
Fölbleikur til skærbleikur. |
| |
|
|
| Blómgunartími |
|
Júlí-ágúst. |
| |
|
|
| Hæð |
|
Allt að 150 sm |
| |
|
|
| Vaxtarhraði |
|
|
| |
|
|
|
|
|
| Vaxtarlag |
|
Villirós. Uppréttur einblómstrandi runni, oft með rótarskot, stilkar brúnrauðir, allt að 150 sm háir, þyrnalausir eða með beina þyrna eða niðursveigð þorn í pörum á liðunum. Líka með fjölmörg þorn á ungum greinum. Axlablöð breikka upp á við, kirtiltennt. |
| |
|
|
| Lýsing |
|
Smálauf 5-9, öfugegglaga til aflöng-oddbaugótt, ydd, 2-6 sm löng, glansandi græn og hárlaus á efra borði, en að neðan eru þau hárlaus eða dúnhærð á æðastrengjunum. Jaðrar með grófar, einfaldar tennur nema neðst. Með stoðblöð. Blómbotn sléttur eða með kirtil-þornhár. Blóm 1-8, einföld, 5-6,5 sm breið, með léttan, sætan ilm. Bikarblöð heilrend eða með faeina hliðarsepa, oddur blöðóttur, kirtilhærð og hærð á bakhliðinni. Útstæð, aftursveigð eða dottin af að blómgun lokinni. Krónublöð fölbleik til skærbleik. Stílar lausir, ná ekki út úr blóminu. Fræni ullhærð.
Nýpur 1-1,5 sm breiðar, hnöttóttar, íflatar, purpurarauðar, sléttar eða kirtilhærðar í klösum sem hanga lengi á runnanum. Lauf gul að haustinu. |
| |
|
|
| Heimkynni |
|
Austur N-Ameríka. |
| |
|
|
| Jarðvegur |
|
Frjór til meðalfrjór, vel framræstur, fremur lítið rakur, þolir ekki að standa í vatni. |
| |
|
|
| Sjúkdómar |
|
|
| |
|
|
| Harka |
|
Z3 |
| |
|
|
| Heimildir |
|
1,
http://www.welt-der-rosen,de/duftrosen/_duftrosen.html,
www.pfaf.org/user/Plant.aspx?LatinName_Rosa+virginiana
|
| |
|
|
| Fjölgun |
|
Síðsumargræðlingar með hæl, skifting á rótarskotum þegar plantan er í dvala, sveiggræðsla, (tekur 12 mánuði). |
| |
|
|
| Notkun/nytjar |
|
Í trjá- og runnabeð. |
| |
|
|
| Reynsla |
|
Gljárósinni var sáð í Lystigarðinum 1988 plantað í beð 1990 og sáð 1991, plantað í beð 1994. Þessar plöntur kala dálítið, vaxa lítið. |
| |
|
|
| Yrki og undirteg. |
|
|
| |
|
|
| Útbreiðsla |
|
|
| |
|
|
|
|