Halldór Kiljan Laxness - Heimsljós "Fegursta blómið, það lifir í huldum stað, fæstir fá nokkurntíma að sjá það, mörgum sést yfir það, nokkrir kunna ekki skil á gildi þess, þeir sem uppgötva það munu ekki sjá annað blóm síðan. Allan daginn hugsar maður um það. Þegar maður sefur dreymir mann það. Maður deyr með nafn þess á vörum."
|
| Ættkvísl |
|
Rosa |
| |
|
|
| Nafn |
|
virginiana |
| |
|
|
| Höfundur |
|
Herrm. |
| |
|
|
| Ssp./var |
|
|
| |
|
|
| Höfundur undirteg. |
|
|
| |
|
|
| Yrki form |
|
|
| |
|
|
| Höf. |
|
|
| |
|
|
| Íslenskt nafn |
|
Gljárós |
| |
|
|
| Ætt |
|
Rósaætt (Rosaceae). |
| |
|
|
| Samheiti |
|
Rosa lucida Ehrh. |
| |
|
|
| Lífsform |
|
Lauffellandi runni. |
| |
|
|
| Kjörlendi |
|
Sól. |
| |
|
|
| Blómlitur |
|
Fölbleikur til skærbleikur. |
| |
|
|
| Blómgunartími |
|
Júlí-ágúst. |
| |
|
|
| Hæð |
|
Allt að 150 sm |
| |
|
|
| Vaxtarhraði |
|
|
| |
|
|
|
|
|
| Vaxtarlag |
|
Villirós. Uppréttur einblómstrandi runni, oft með rótarskot, stilkar brúnrauðir, allt að 150 sm háir, þyrnalausir eða með beina þyrna eða niðursveigð þorn í pörum á liðunum. Líka með fjölmörg þorn á ungum greinum. Axlablöð breikka upp á við, kirtiltennt. |
| |
|
|
| Lýsing |
|
Smálauf 5-9, öfugegglaga til aflöng-oddbaugótt, ydd, 2-6 sm löng, glansandi græn og hárlaus á efra borði, en að neðan eru þau hárlaus eða dúnhærð á æðastrengjunum. Jaðrar með grófar, einfaldar tennur nema neðst. Með stoðblöð. Blómbotn sléttur eða með kirtil-þornhár. Blóm 1-8, einföld, 5-6,5 sm breið, með léttan, sætan ilm. Bikarblöð heilrend eða með faeina hliðarsepa, oddur blöðóttur, kirtilhærð og hærð á bakhliðinni. Útstæð, aftursveigð eða dottin af að blómgun lokinni. Krónublöð fölbleik til skærbleik. Stílar lausir, ná ekki út úr blóminu. Fræni ullhærð.
Nýpur 1-1,5 sm breiðar, hnöttóttar, íflatar, purpurarauðar, sléttar eða kirtilhærðar í klösum sem hanga lengi á runnanum. Lauf gul að haustinu. |
| |
|
|
| Heimkynni |
|
Austur N-Ameríka. |
| |
|
|
| Jarðvegur |
|
Frjór til meðalfrjór, vel framræstur, fremur lítið rakur, þolir ekki að standa í vatni. |
| |
|
|
| Sjúkdómar |
|
|
| |
|
|
| Harka |
|
Z3 |
| |
|
|
| Heimildir |
|
1,
http://www.welt-der-rosen,de/duftrosen/_duftrosen.html,
www.pfaf.org/user/Plant.aspx?LatinName_Rosa+virginiana
|
| |
|
|
| Fjölgun |
|
Síðsumargræðlingar með hæl, skifting á rótarskotum þegar plantan er í dvala, sveiggræðsla, (tekur 12 mánuði). |
| |
|
|
| Notkun/nytjar |
|
Í trjá- og runnabeð. |
| |
|
|
| Reynsla |
|
Gljárósinni var sáð í Lystigarðinum 1988 plantað í beð 1990 og sáð 1991, plantað í beð 1994. Þessar plöntur kala dálítið, vaxa lítið. |
| |
|
|
| Yrki og undirteg. |
|
|
| |
|
|
| Útbreiðsla |
|
|
| |
|
|
|
|