Sigfús Daðason - Vængjasláttur Akureyri
mjög skreytt
reynitrjám.
Sá sem gengi um bæinn
á septemberkvöldi:
dimmur skuggi innfjarðarins
fylgdi honum á aðra hönd hvar sem hann færi,
lifandi, kvikur!
Sálarspegill!
Heilagur lundur
rís í hæðir.
Og gangi maður í lundinn
er hann þar einn með sjálfum sér.
Það gustar um limið
og fuglarnir í björtum trjákrónunum
fælast skóhljóð einmanans
og hviðra með vængjaslætti
yfir höfði hans og úti í myrkrinu.
Og upp fyrir honum rennur þá: hvílík
sú dýrð sem einmananum hlotnast.
|
| Ættkvísl |
|
Betula |
| |
|
|
| Nafn |
|
occidentalis |
| |
|
|
| Höfundur |
|
Hook. |
| |
|
|
| Ssp./var |
|
|
| |
|
|
| Höfundur undirteg. |
|
|
| |
|
|
| Yrki form |
|
|
| |
|
|
| Höf. |
|
|
| |
|
|
| Íslenskt nafn |
|
Lindabjörk |
| |
|
|
| Ætt |
|
Bjarkarætt (Betulaceae) |
| |
|
|
| Samheiti |
|
Betula beeniana, B. elrodiana, B. obovata, B. fontinalis Sargent; B. fontinalis v. inopina (Jepson) Jepson; B. microphylla Bunge v. fontinalis (Sargent) M. E. Jones; B. occidentalis v. fecunda (Britton) Fernald; B. occidentalis v. inopina (Jepson) C. L. Hitchcock; B. papyrifera Marshall v. occidentalis (Hooker) Sargent; B. papyrifera ssp. occidentalis (Hooker) Hultén. |
| |
|
|
| Lífsform |
|
Runni - lítið tré |
| |
|
|
| Kjörlendi |
|
Sól - hálfskuggi |
| |
|
|
| Blómlitur |
|
Grænleitur til kakóbrúnn |
| |
|
|
| Blómgunartími |
|
Síðla vors |
| |
|
|
| Hæð |
|
4-6 m (-9 m) |
| |
|
|
| Vaxtarhraði |
|
Hraðvaxta. |
| |
|
|
|
|
|
| Vaxtarlag |
|
Útbreiddur, allhár runni eða lítið tré. Getur orðið allt að 9 m hár í heimkynnum sínum. Börkur dökk rauðbrúnn til koparlitur, sléttur, þétt aðlægur, flagnar ekki auðveldlega, korkblettir ljósir, láréttir. Ársprotar ilmlausir og bragðlausir, hárlausir til ögn dúnhærðir, þaktir áberandi rauðleitum kvoðukirtlum. |
| |
|
|
| Lýsing |
|
Laufblaðkan er breið-egglaga til tígul-egglaga, með 2-6 pör af æðastrengjum, 2-5,8 × 1-4,5 sm, grunnur þverstýfður til bogadreginn eða fleyglaga, jaðrar hvass- og gróf-sagtenntir, tennur yfirleitt langar og hvassar, neðsti hlutinn ekki með tennur, hvassydd til stöku sinnum stutt-odddregin, neðra borð ögn eða lítillega dúnhærð, þakin örsmáum kvoðukirtlum. Blómin eru einkynja, hvert einstakt blóm er annað hvort karlkyns eða kvenkyns en bæði kynin er að finna á sömu plöntunni. Vindfrævun. Þroskaðir kvenreklar uppréttir til næstum hangandi, sívalir, 2-3 (-3,9) × 0,8 – 1,5 sm, með fræ á strjálingi á haustin. Hreistur hárlaus, randhærð, flipar skiptast um mitt hreistur, miðflipinn mjórri og lengri en hliðafliparnir. Hnotin með væng, sem er breiðari en fræið, breiðastur efst og nær upp fyrir fræið.
Blandast næfurbjörk (B. papyrifera) úti í villtri náttúru í heimkynnum sínum. |
| |
|
|
| Heimkynni |
|
Vestur og mið N-Ameríka. |
| |
|
|
| Jarðvegur |
|
Léttur, sendinn jarðvegur og meðalþungur, helst vel framræstur en rakur. Lindabjörkin getur vaxið í þungum jarðvegi og mögrum jarðvegi, sýrustig skiptir ekki máli, getur einnig vaxið í mjög súrum jarðvegi. Vex best í rökum jarðvegi. |
| |
|
|
| Sjúkdómar |
|
Tréð er mjög viðkvæmt fyrir hunangssvepp. |
| |
|
|
| Harka |
|
|
| |
|
|
| Heimildir |
|
= www.eFlora.org Flora of North Ameríka, http://www.pfaf.org |
| |
|
|
| Fjölgun |
|
Sáning, sumargrælingar |
| |
|
|
| Notkun/nytjar |
|
Í þyrpingar, blönduð beð, stakstæð
|
| |
|
|
| Reynsla |
|
Í Lystigarðinum er til ein planta undir þessu nafni sem sáð var til 2000 og gróðursett í beð 2004. |
| |
|
|
| Yrki og undirteg. |
|
|
| |
|
|
| Útbreiðsla |
|
|
| |
|
|
|
|