Páll Ólafsson, Ljóðið Vetrarkveðja Margt er gott að muna þér
þó mér þú fyndist langur.
Farðu vel, þú færðir mér
fögnuð bæði og angur.
Þó að nísti frostið fast
og fölni grænir hagar
eftir þetta kuldakast
koma betri dagar.
|
| Ættkvísl |
|
Hypericum |
| |
|
|
| Nafn |
|
kamtschaticum |
| |
|
|
| Höfundur |
|
Ledeb. |
| |
|
|
| Ssp./var |
|
|
| |
|
|
| Höfundur undirteg. |
|
|
| |
|
|
| Yrki form |
|
|
| |
|
|
| Höf. |
|
|
| |
|
|
| Íslenskt nafn |
|
Skagagullrunni |
| |
|
|
| Ætt |
|
Gullrunnaætt (Hypericaceae). |
| |
|
|
| Samheiti |
|
|
| |
|
|
| Lífsform |
|
Fjölær jurt. |
| |
|
|
| Kjörlendi |
|
Sól, hálfskuggi. |
| |
|
|
| Blómlitur |
|
|
| |
|
|
| Blómgunartími |
|
|
| |
|
|
| Hæð |
|
|
| |
|
|
| Vaxtarhraði |
|
|
| |
|
|
|
|
|
| Vaxtarlag |
|
Fjölær jurt, 10-35(-50) sm há, upprétt eða uppsveigð frá skriðulum, stönglum með rætur og greinar við grunninn, stönglar margir (± þétt þýfð), stundum greinótt ofantil. Stönglar með 2 ógreinilegar rákir (eða mjög sjaldan 4 rákir) eða alveg sívalir, ekki með kirtla eða mög sjaldan með fáa, litla, dreifða rauðleita kirtla. Stöngulliðir 10-30 (-40) styttir eða lengri en laufin.
|
| |
|
|
| Lýsing |
|
Blómin eru tvíkynja, (eru bæði með karl- og kvenblóm) og eru frævuð af skordýrum. Plantan frjóvgar sig sjálf. Laufin legglaus, blaðkan (10-)20-30(-40) × (7-)10-27 mm, oddbaugótt eða aflöng-egglaga til egglaga, verða bláleit á neðra borði, leðurkennd. Oddur snubbóttur eða bogadreginn eða bugskertur, jaðar heilrendir, grunnur bogadreginn til hjartalaga-greipfætt (efst), æðar 3-4 pör af aðalstrengjum frá neðsta 1/3 til 1/4 hluta strengsins eða neðst til neðsta, hliðar-æðanet þétt, greinilegt á báðum hliðum. Kirtlar á blöðkunni svartir, punktlaga, fáir eða sjaldan engir, sjaldnar á dreif með litlum ljósum doppum.
Blómskipunin 1-5(-7)-blóma, vaxa frá stöngulliðum, fremur gisin til þétt, ógrein neðantil. Blómleggir (2-)3-4,5 mm (endastæð blómskipun sjaldan allt að 7 mm þegar fræin hafa þroskast). Stoðblöð og smástoðblöð minnkuð lauf til bandlaga-lensulaga. Blómin um 15-25(-30) mm í þvermál, stjörnulaga, knúppar oddvala, snubbóttir til sljóyddir.
Bikarblöð eru 5, misstór, (5-)6-8,5 × 1,2-3,4 mm, aflöng-egglaga eða aflöng tilbreið oddbaugótt eða lensulaga, bogaadregin til sljóydd, heilrend, æðar 3-5(7), greinótt og netstrengjótt. Kirtlar á blöðkunni svartir, doppulaga, (fáir eða margir) stundum bandlaga, jaðarkirtlar svartir til næstum fölir, ± þétt til strjál eða mjög sjaldan engir.
Krónublöð (4)5(6-9), gullgul?, ekki með rauða slikju, 8-15 × 4-7 mm, 2 × lengri en bikarblöðin, aflöng eða öfuglensulaga, bogadregin, heilrend.
Blöðkukirtlar svartir, línulaga til doppulaga, svartir eða sjaldan ljósir, engir jaðarkirtlar. Fræflar um 30-60, 3 í knippi, þeir lengstu í mesta lagi 8-13 mm, um 0,8-1 × krónublöðin. Frjóhnappar svartir. Eggleg 2,8-6 × 2-3 mm, oddvala eða breiðegglaga (til sívöl). Stílar 3 (4), ekki samvaxnir, beinast út á við, (2,5-)3-6 mm, 1,1,3(-1,7) × egglegið. Fræni mjó. Fræhýði 5-9 × 2,5-5 mm, (0,9-1,1-1,3(-1,7) × bikarblöðin, breið egg-keilulaga til oddvala-sívöl. Fræin dökkbrún. 1-1,1 mm, fræhýði stigalaga-netlaga.
|
| |
|
|
| Heimkynni |
|
A Asía, Japan. |
| |
|
|
| Jarðvegur |
|
Meðalfrjór, sendinn, vel framræstur. |
| |
|
|
| Sjúkdómar |
|
|
| |
|
|
| Harka |
|
|
| |
|
|
| Heimildir |
|
http://www.pfaf.org/user/Plant.aspx?LatinName=Hypericum+kamtschaticum, http://hypericum.myspecies.info/taxonomy/term/669 |
| |
|
|
| Fjölgun |
|
Sáning, skifting að vorinu. |
| |
|
|
| Notkun/nytjar |
|
í beð með fjölærum jurtum. |
| |
|
|
| Reynsla |
|
Hefur lifað lengi í Lystigarðinum. |
| |
|
|
| Yrki og undirteg. |
|
|
| |
|
|
| Útbreiðsla |
|
|
| |
|
|
|
|