Í morgunsáriđ - Ragna Sigurđardóttir Í morgunsárið greiðir hún sér með trékambi. Hægt með föstum
strokum. Vöxturinn er svo mikill að hana kitlar í svörðinn. Hún
strýkur hendinni yfir gróðurinn. Finnur blóm springa út undir
fingurgómunum. Sóleyjar og baldursbrár. Hún leggur kambinn frá
sér. Fer út í garðinn og krýpur. Kippir upp kartöflugrösum. Rótar og
grefur með berum höndum. Djúpt ofan í moldinni finnur hún sætar og
safaríkar appelsínur.
|
| Ćttkvísl |
|
Myosotis |
| |
|
|
| Nafn |
|
arvensis |
| |
|
|
| Höfundur |
|
(L.) Hill., Veg. Syst. 7: 55. 1764. |
| |
|
|
| Ssp./var |
|
|
| |
|
|
| Höfundur undirteg. |
|
|
| |
|
|
| Yrki form |
|
|
| |
|
|
| Höf. |
|
|
| |
|
|
| Íslenskt nafn |
|
Gleym-mér-ei |
| |
|
|
| Ćtt |
|
Boraginaceae (Munablómaćtt) |
| |
|
|
| Samheiti |
|
Basionym:
Myosotis scorpioides L.
Synonym(s):
Myosotis scorpioides L.
Myosotis intermedia Link |
| |
|
|
| Lífsform |
|
Einćr - fjölćr (skammlíf) jurt |
| |
|
|
| Kjörlendi |
|
Vex í gilbrekkum, högum, mólendi, rćktuđu sem órćktuđu valllendi og ýmiss konar blómlendi, einkum í nánd viđ byggđ. |
| |
|
|
| Blómlitur |
|
Heiđblár, gul-hvít viđ giniđ |
| |
|
|
| Blómgunartími |
|
Júní-júlí |
| |
|
|
| Hćđ |
|
0.10-0.30 m |
| |
|
|
|
|
|
| Vaxtarlag |
|
Einćr - skammćr (fjölćr) jurt uppréttum, marggreindum, hćrđum stönglum, 10-30(-60) sm. |
| |
|
|
| Lýsing |
|
Stakstćđ lensulaga blöđ, alsett hvítum hárum eins og stöngullinn, sem dragast niđur í breiđan stilk.
Blómin fjölmörg, fremur smá eđa u.ţ.b. 3-5 mm í ţvermál. Krónufliparnir heiđbláir, en gulir eđa hvítleitir innst viđ blómginiđ, snubbóttir, Óútsprungnir blómknappar rauđleitir og í uppvafinni hálfkvísl áđur en ţeir springa út. Bikarinn klofinn niđur fyrir miđju, fimmtenntur, alsettur hvítum krókhárum. Frćflar 5, innilokađir í krónupípunni. Aldinleggir a. m. k. helmingi lengri en bikarinn. Fjögur dökkbrún, gljáandi deilialdin í botni bikaranna. Blómgast í júní-júlí. 2n=52.
LÍK/LÍKAR: Engjamunablóm & sandmunablóm. Gleym-mér-ei auđgreind frá ţeim á lengri blóm- og aldinleggjum (helmingi lengri en bikarinn). |
| |
|
|
| Jarđvegur |
|
|
| |
|
|
| Heimildir |
|
1,2,3,9, HKr |
| |
|
|
| Reynsla |
|
"Hefur veriđ nefnd ýmsum nöfnum, s. s. kattarauga, kćrminni og jafnvel ástagras. Plantan festist viđ ýmsan klćđnađ, sé henni ţrýst ađ, og skreyta börn sig gjarnan međ henni." (Ág.H.)
"Nýttir plöntuhlutar: Jurtin öll, ađ rótinni undanskilinni.
Söfnun: Allt sumariđ.
Virk efni: Jurtin hefur lífiđ veriđ rannsökuđ, ţó er vitađ ađ hún inniheldur bćđi barksýrur og slímefni.
Áhrif: Barkandi, blóđhreinsandi, mýkjandi og grćđandi.
Notkun: Talin hafa góđ áhrif á lungun og var oft notuđ viđ margs konar lungnasjúkdómum.
Einnig er jurtin notuđ til ađ leggja viđ minniháttar sár og bruna.
Skammtar: Urtaveig: 1:5, 25% vínandi, 1-2 ml ţrisvar á dag. Te: 1:10, 20-30 ml ţrisvar á dag - eđa 1 tsk : 1 bolli af vatni, drukkiđ ţrisvar á dag. Bakstrar og te til útvortis notkunar.
Börn ţurfa minni skamrnta, sjá kafla um börn." (Lćkningajurtir) |
| |
|
|
| |
|
|
| Útbreiđsla |
|
Algeng í byggđum landsins nema á Norđausturlandi frá Öxarfirđi til Vopnafjarđar, ţar ófundin.
Önnur náttúruleg heimkynni t.d.: Evrópa, Kanada, Grćnland, Japan, Mexíkó, Marokkó, Nýja Sjáland, N Ameríka ov. |
| |
|
|
|
|