Í morgunsárið - Ragna Sigurðardóttir Í morgunsárið greiðir hún sér með trékambi. Hægt með föstum
strokum. Vöxturinn er svo mikill að hana kitlar í svörðinn. Hún
strýkur hendinni yfir gróðurinn. Finnur blóm springa út undir
fingurgómunum. Sóleyjar og baldursbrár. Hún leggur kambinn frá
sér. Fer út í garðinn og krýpur. Kippir upp kartöflugrösum. Rótar og
grefur með berum höndum. Djúpt ofan í moldinni finnur hún sætar og
safaríkar appelsínur.
|
| Ættkvísl |
|
Pulsatilla |
| |
|
|
| Nafn |
|
occidentalis |
| |
|
|
| Höfundur |
|
(Wats.) Freyn. |
| |
|
|
| Ssp./var |
|
|
| |
|
|
| Höfundur undirteg. |
|
|
| |
|
|
| Yrki form |
|
|
| |
|
|
| Höf. |
|
|
| |
|
|
| Íslenskt nafn |
|
Rjómabjalla |
| |
|
|
| Ætt |
|
Sóleyjarætt (Ranunculaceae). |
| |
|
|
| Samheiti |
|
Réttara: Anemone occidentalis S. Watson |
| |
|
|
| Lífsform |
|
Fjölær jurt. |
| |
|
|
| Kjörlendi |
|
Sól. |
| |
|
|
| Blómlitur |
|
Hvítur eða rjómahvítur, með purpura eða bláa slikju. |
| |
|
|
| Blómgunartími |
|
Maí-júní. |
| |
|
|
| Hæð |
|
10-60 sm |
| |
|
|
| Vaxtarhraði |
|
|
| |
|
|
|
|
|
| Vaxtarlag |
|
Fjölær jurt, stönglar 10-60(-75) sm, vaxa frá jarðstönglum, jarðstönglar uppsveigðir eða uppréttir. Grunnlauf (2-)3-6(8), skipt í 3 hluta (fyrsta skipting) og hvert smálauf síðan fjaðurskipt, laufleggur 6-8(-12) sm, enda smálauf með legg, egglaga að utanmáli, (2,5)3-6(-8) sm, grunnur fleyglaga, jaðrar fjaðurskiptir til flipóttir alla leið, mjó ydd, mjúkhærð bæði ofan og neðan, hliðarsmálauf 2 skipt, fjaðurskipt, endaflipar 2-3 mm breiðir. |
| |
|
|
| Lýsing |
|
Blómskipunun einblóma, blómleggur mjúkhærður eða þéttmjúkhærð, verður hárlaus. Reifablöð 3, stöku sinnum fleiri, í einni röð, meira eða minna eins og grunnlaufin, 3-flipa, egglaga að utanmáli, grunnur greinilegur, enda smálauf með legg, 2,5-7 sm (2,5 sm í blóma 7 sm eða styttri með þroskað fræ), jaðrar fjaðurskiptir, mjóyddir, mjúkhærðir bæði ofan og neðan, hliðarsmálauf 2-skipt, fjaðurskipt, endaflipinn 2-3 mm breiður.
Bikarblöð 5-7, hvít eða rjómahvít með purpura eða bláa slikju ´z ytra borði, egglaga til öfugegglaga, sjaldan oddbaugótt, 15-30 x 10-17(-19) mm, hærð neðan, hárlaus ofan. Fræflar 150-200. Kollur hnöttóttur, sjaldan sívalur, leggur 15-20(-22) sm. Hnetan oddbaugótt, 3-4 x um 1,5 mm, ekki með væng, mjúkhærð, trjónan bogin eða baksveigð, aftursveigð með aldrinum, (18-)20-40(-50) mm, lang-mjúkhærð, lík fjöður. |
| |
|
|
| Heimkynni |
|
N Ameríka (Alta, British Columbia, California, Idaho, Montana, Oregon, Washington). |
| |
|
|
| Jarðvegur |
|
Léttur, frjór, framræstur, rakur. |
| |
|
|
| Sjúkdómar |
|
|
| |
|
|
| Harka |
|
4 |
| |
|
|
| Heimildir |
|
= 1, www.efloras.org/florataxon.aspx?flora-id=1&taxon-id=233500073 |
| |
|
|
| Fjölgun |
|
Skipting, sáning. |
| |
|
|
| Notkun/nytjar |
|
Í steinhæðir, í skrautblómabeð. |
| |
|
|
| Reynsla |
|
Er ekki í Lystigarðinum 2015. |
| |
|
|
| Yrki og undirteg. |
|
|
| |
|
|
| Útbreiðsla |
|
|
| |
|
|
|
|