Vorið góða, grænt og hlýtt (Heinrich Heine, þýðing) Vorið góða, grænt og hlýtt,
græðir fjör um dalinn,
allt er nú sem orðið nýtt,
ærnar, kýr og smalinn.
Kveður í runni, kvakar í mó
kvikur þrastasöngur;
eins mig fýsir alltaf þó:
aftur að fara í göngur.
|
Bupleurum longifolium ssp. aureum
| Ættkvísl |
|
Bupleurum |
| |
|
|
| Nafn |
|
longifolium |
| |
|
|
| Höfundur |
|
L. |
| |
|
|
| Ssp./var |
|
ssp. aureum |
| |
|
|
| Höfundur undirteg. |
|
|
| |
|
|
| Yrki form |
|
|
| |
|
|
| Höf. |
|
|
| |
|
|
| Íslenskt nafn |
|
Gullbudda* |
| |
|
|
| Ætt |
|
Sveipjurtaætt (Apiaceae). |
| |
|
|
| Samheiti |
|
Réttara: B. aureum Fisch. ex Hoffm. |
| |
|
|
| Lífsform |
|
Fjölær jurt. |
| |
|
|
| Kjörlendi |
|
Sól. |
| |
|
|
| Blómlitur |
|
Gulur. |
| |
|
|
| Blómgunartími |
|
Júli-ágúst. |
| |
|
|
| Hæð |
|
- 100 sm |
| |
|
|
| Vaxtarhraði |
|
|
| |
|
|
|
|
|
| Vaxtarlag |
|
Fjölær planta, 50-120 sm há. Jarðstönglar grannir, dökkbrúnir, skriðulir, lítt greindir. Stönglar 1-2(-3), lítið geindir, gljáandi, oft með purpura slikju, grunnur ekki með trefjóttar, visin slíður. Neðstu blöðin mörg, með legg, blaðkan breiðegglaga eða öfugeggaga, 4-6,5 x 3-5 sm, 9-11-tauga, grunnur mjókkar í lauflegg, oddur bogadreginn eða hvassyddur. Miðlaufin legglaus, blaðkan lýrulaga, grunnur tvíeyrður, lykur um legginn, oddur snubbóttur til yddur. Efri laufin gegnvaxin 12-20 x 3-5,5 sm. Efstu laufin egglaga, lítil, grunnur hjartalaga, lykja um stöngulinn. |
| |
|
|
| Lýsing |
|
Endastæður sveipur 6-10 sm í þvermál, næstu sveipir 3-5 sm, stoðblöð 3-5, egglaga til egglaga-sporbaugðótt, 6-28 x 3-16 mm, misstór. Geislar 6-10, 1,5-6 sm, misstórir. Smástoðblöð tvíeyrð, 5-6(-7), breiðegglaga til oddbaugótt, 4-9 x 3-8 mm, jafnstór, dvergsveipir 6-10 mm í þvermál, 15-20-blóma, blómleggur 2-4 mm. Krónublöð gul, öfugegglaga, miðtaug dökkgul. Stílfótur lág-keilulaga eða skífulaga, fölgulur. Aldin aflöng, dökkbrún, 4-6 x 2,6-3 mm, rif áberandi, olíukirtlar 3 í hverri rák, 4 á hverju viki. |
| |
|
|
| Heimkynni |
|
Kína, Kyrgystan, Mongólía, Rússland. |
| |
|
|
| Jarðvegur |
|
Meðalfrjór, fremur rakur. |
| |
|
|
| Sjúkdómar |
|
|
| |
|
|
| Harka |
|
|
| |
|
|
| Heimildir |
|
Flora of China, www.efloras.org/florataxon.aspx?flora-id=2&taxon-id=200015410, |
| |
|
|
| Fjölgun |
|
Sáning, skipting. |
| |
|
|
| Notkun/nytjar |
|
Í fjölæringabeð, í skrautblómabeð. |
| |
|
|
| Reynsla |
|
Í Lystigarðinum er til ein planta undir nafninu gullbudda (Bupleurum aureum) sem sáð var 1992 og gróðursett í beð 1994. Fallegri en aðaltegundin og hefur reynst vel í garðinum. |
| |
|
|
| Yrki og undirteg. |
|
Smástoðblöð breið-eglaga eða oddbaugótt, 5-12 x 7-9 mm, hærri en blómin, grunnur snubbóttir --- v. aureum (C.B. Clarke) Ridley
_____
Smástoðblöð mjóegglaga eða bandlensulaga, 2-3 x 0,7-2 mm, jafnlöng og eða styttri en blómin, mjókka að grunni. --- v. breviinvolucratum (Trautvetter ex H. Wolff) R.H.Shan & Yin Li
|
| |
|
|
| Útbreiðsla |
|
|
| |
|
|
|
|