Jón Thoroddsen - Barmahlíð
Hlíðin mín fríða
hjalla meður græna
og blágresið blíða
og berjalautu væna,
á þér ástaraugu
ungur réð ég festa,
blómmóðir bezta!
Sá ég sól roða
síð um þína hjalla
og birtu boða
brúnum snemma fjalla.
Skuggi skauzt úr lautu,
skreið und gráa steina,
leitandi leyna.
Blómmóðir bezta,
beztu jarðargæða
gaf þér fjöld flesta
faðir mildur hæða.
Hver mun svo, er sér þig,
sálar þjáður dofa,
að gleymi guð lofa?
Hlíð, þér um haga
hlýr æ blási andi,
döggvi vordaga
dögg þig sífrjóvgandi!
Um þig aldrei næði,
af þér svo að kali,
vetur vindsvali! |
|
| Ættkvísl |
|
Cytisus |
| |
|
|
| Nafn |
|
scoparius |
| |
|
|
| Höfundur |
|
(L.) Link. |
| |
|
|
| Ssp./var |
|
|
| |
|
|
| Höfundur undirteg. |
|
|
| |
|
|
| Yrki form |
|
|
| |
|
|
| Höf. |
|
|
| |
|
|
| Íslenskt nafn |
|
Gullsópur |
| |
|
|
| Ætt |
|
Ertublómaætt (Fabaceae). |
| |
|
|
| Samheiti |
|
|
| |
|
|
| Lífsform |
|
Uppréttur runni |
| |
|
|
| Kjörlendi |
|
Sól og skjól |
| |
|
|
| Blómlitur |
|
Sterkgulur |
| |
|
|
| Blómgunartími |
|
Síðla vors til snemmsumars |
| |
|
|
| Hæð |
|
0,8-1,4 m (-3 m) |
| |
|
|
| Vaxtarhraði |
|
|
| |
|
|
|
|
|
| Vaxtarlag |
|
Uppréttur runni, allt að 1,4 m hár. Greinar margar, grannar, grænar, hárlausar eða silkihærðar í fyrstu. |
| |
|
|
| Lýsing |
|
Lauf oftast þrífingruð, en þau sem eru á ungum sprotum einfingruð
(heil/óskipt), laufin legglaus, smálauf 6-20 × 1,5-9 mm, lítið eitt loðin eða hárlaus, oddbaugótt til öfugegglaga. Blómin sterkgul, um 25 mm, 1 eða 2 í blaðöxlunum, laufleggir 6-10 mm, bikar um 5 mm, hárlaus. Fáni 16-18 mm í þvermál. Belgir 25-40 × 8-10 mm, mjög þéttir í sér, aflangir, með þétt hvít eða brún hár á jöðrunum. |
| |
|
|
| Heimkynni |
|
Evrópa að Bretlandi meðtöldu. |
| |
|
|
| Jarðvegur |
|
Léttur, vel framræstur, má vera ófrjór, kalkríkur. |
| |
|
|
| Sjúkdómar |
|
|
| |
|
|
| Harka |
|
5 |
| |
|
|
| Heimildir |
|
= 1 |
| |
|
|
| Fjölgun |
|
Sáning, sumargræðlingar. |
| |
|
|
| Notkun/nytjar |
|
Í stórar steinhæðir, í skýld beðum, gróðusetja t. d. sunnan við hús. |
| |
|
|
| Reynsla |
|
Er ekki í ræktun í Lystigarðinum sem stendur en er á óskalista - í meðallagi harðgerður og þarf að rækta á sólríkum stað í góðu skjóli - þarf að vetrarskýli. |
| |
|
|
| Yrki og undirteg. |
|
Fjöldi yrkja er í ræktun erlendis taldar vera um 80 alls. Ekki taldar upp hér. Þau eru oftast með mismunandi lit blóm og afar skrautleg í blóma - hugsanlega mætti rækta flest þeirra á allra bestu stöðum. |
| |
|
|
| Útbreiðsla |
|
|
| |
|
|
|
|