Jón Thoroddsen - Barmahlíð
Hlíðin mín fríða
hjalla meður græna
og blágresið blíða
og berjalautu væna,
á þér ástaraugu
ungur réð ég festa,
blómmóðir bezta!
Sá ég sól roða
síð um þína hjalla
og birtu boða
brúnum snemma fjalla.
Skuggi skauzt úr lautu,
skreið und gráa steina,
leitandi leyna.
Blómmóðir bezta,
beztu jarðargæða
gaf þér fjöld flesta
faðir mildur hæða.
Hver mun svo, er sér þig,
sálar þjáður dofa,
að gleymi guð lofa?
Hlíð, þér um haga
hlýr æ blási andi,
döggvi vordaga
dögg þig sífrjóvgandi!
Um þig aldrei næði,
af þér svo að kali,
vetur vindsvali! |
|
| Ættkvísl |
|
Corylus |
| |
|
|
| Nafn |
|
americana |
| |
|
|
| Höfundur |
|
Marsh. |
| |
|
|
| Ssp./var |
|
|
| |
|
|
| Höfundur undirteg. |
|
|
| |
|
|
| Yrki form |
|
|
| |
|
|
| Höf. |
|
|
| |
|
|
| Íslenskt nafn |
|
Runnahesli |
| |
|
|
| Ætt |
|
Birkiætt (Betulaceae) |
| |
|
|
| Samheiti |
|
|
| |
|
|
| Lífsform |
|
Runni |
| |
|
|
| Kjörlendi |
|
Sól-hálfskuggi |
| |
|
|
| Blómlitur |
|
Brúnn |
| |
|
|
| Blómgunartími |
|
Maí |
| |
|
|
| Hæð |
|
1 - 3 m |
| |
|
|
| Vaxtarhraði |
|
|
| |
|
|
|
|
|
| Vaxtarlag |
|
Lauffellandi runni, allt að 1-3 m hár og 3-4 m breiður. Ungir sprotar kirtildúnhærðir. |
| |
|
|
| Lýsing |
|
Lauf breiðegglaga, hjartalaga eða bogadregin við grunninn, stutt oddregin, 12,5 × 8 sm, hár á strjálingi á efra borði, dúnhærð neðan, óreglulega tvísagtennt, laufleggur allt að 1,5 sm, kirtildúnhærður. Karlreklar allt að 7,5 sm langir. Aldin í endastæðum hnoðum, 2-6 saman. oddvala-egglaga allt að 1,5 sm löng, dálítið hliðflöt, stoðblöð allt að 2,5 sm, dúnhærð, skörðótt. Blómin eru einkynja (einstök blóm eru annað hvort karlkyns eða kvenkyns, en bæði kynin er að finna á sömu plöntunni), frævuð af vindinum. Plantan er sjálffrjóvgandi. Gulir og appelsínugulir haustlitir. |
| |
|
|
| Heimkynni |
|
A N-Ameríka (Maine til Georgia, vestur að Saskatchewan og Oklahoma). |
| |
|
|
| Jarðvegur |
|
Vel framræstur, sendinn, sendinn-leirblandaður, meðalfrjór. Sýrustig skiptir ekki máli og plantan vex vel í basískum jarðvegi. |
| |
|
|
| Sjúkdómar |
|
Laus við skordýraplágur og sjúkdóma. |
| |
|
|
| Harka |
|
4 |
| |
|
|
| Heimildir |
|
= 1, http://edis.ifas.ufl.edu, http://www.pfaf.org |
| |
|
|
| Fjölgun |
|
Sáning, sumargræðlingar.
|
| |
|
|
| Notkun/nytjar |
|
Í runnabeð, þyrpingar. |
| |
|
|
| Reynsla |
|
Er ekki til í Lystigarðinum 2013, hefur verið sáð en ekki nýlega. Ætti að geta þrifist hér. |
| |
|
|
| Yrki og undirteg. |
|
|
| |
|
|
| Útbreiðsla |
|
|
| |
|
|
|
|