Ólafur Jóhann Sigurðsson - Á vordegi
Grundin eignast gullinn fífil,
geislafingur hlýir strjúka
lambakóng með lítinn hnýfil,
lambagrasið rauða og mjúka.

Vappar tjaldur, vellir spói,
verpir í broki mýrispýta.
Bráðum kveikir fenjaflói
fífublysið mjallahvíta.

Bráðum mun í morgunstillu
meðan þokan kveður dranga
ljósberi hjá lágri syllu
lyfta kolli til að anga.

Blíða daga, bjartar nætur
bugðast á með tærum hyljum
eftir laut sem litlir fætur
lásu forðum berum iljum.


Acer pseudoplatanus
Ættkvísl   Acer
     
Nafn   pseudoplatanus
     
Höfundur   L.
     
Ssp./var  
     
Höfundur undirteg.  
     
Yrki form  
     
Höf.  
     
Íslenskt nafn   Garðahlynur
     
Ætt   Hlynsætt (Aceraceae)
     
Samheiti  
     
Lífsform   Lauffellandi tré.
     
Kjörlendi   Sól og skjól.
     
Blómlitur   Hvítur-gulgrænn.
     
Blómgunartími   Júní (eftir laufgun).
     
Hæð   8-10 m
     
Vaxtarhraði  
     
 
Garðahlynur
Vaxtarlag   Tré með breiða hvelfda krónu, sem nær allt að 40 m hæð í heimkynnum sínum. Börkurinn flagnar af í smáum hreisturflögum.
     
Lýsing   Laufin kringluleit með 5 flipa, 8-16 sm breið, grófgerð, gistennt, dökkgræn, gljáandi og hárlaus ofan, grágræn neðan, brún hár eru á blaðtaugum. Lauf oft dálítið rauðleit, 8-14 sm á breidd, með hjartalaga grunn. Haustlitir fallega gullgulir þegar haustið er gott. Blómin gulgræn í 8-12 sm löngum, margblóma, hangandi klösum, koma á eftir laufunum. Fræflar eru 2 × lengri en krónan og egglegið er hært. Brum ólívugræn, skástæð, oft er áberandi rauður litur á brumhlífarblöðum. Aldinið er hnot með 2 vængi. Vængir mætast yfirleitt í gleiðu horni eða eru þvert útstæðir.
     
Heimkynni   M Evrópa, SV Asía.
     
Jarðvegur   Meðalrakur, frjór, framræstur, kalkríkur.
     
Sjúkdómar  
     
Harka   3
     
Heimildir   1, 7, http://en.wikipedia.org
     
Fjölgun   Sáning strax og fræin hafa náð fullum þroska eða eftir að þau hafa verið forkæld. Fræ í tvívængjuðum, hárlausum hnotum.
     
Notkun/nytjar   Stakstæð eða í horn á blönduðu beði (þarf mikið rými).
     
Reynsla   Í Lystigarðinum eru til nokkrar plöntur þar sem lítið er vitað um upprunann og þær hafa verið gróðursettar á ýmsum tímum frá ca 1956 til 2011. Þær hafa kalið mismikið/mislítið gegnum árim. Meðalharðgert tré sem á erfitt uppdráttar fyrstu 10 árin. Garðahlynur verður gamall. Þarf langt og milt haust. Blæðir mikið eftir klippingu og því er best að klippa og snyrta krónu að sumri eða hausti.
     
Yrki og undirteg.   Mörg yrki eru til t. d. 'Atropurpureum' með purpuralit blöð á neðra borði Krüssm. um 57 stk. (nb.! þá yfirleitt fjölgað með ágræðslu).
     
Útbreiðsla  
     
Garðahlynur
Garðahlynur
Garðahlynur
Garðahlynur
Garðahlynur
Garðahlynur
Garðahlynur
Garðahlynur
Garðahlynur
Garðahlynur
Garðahlynur
Garðahlynur
Garðahlynur
Garðahlynur
Garðahlynur
Garðahlynur
Garðahlynur
Garðahlynur
Lystigarður Akureyrar - Eyrarlandsstofa - Sími: 462 7487 - Netfang: gkb@akureyri.is