Jón Thoroddsen - Barmahlíð
Hlíðin mín fríða
hjalla meður græna
og blágresið blíða
og berjalautu væna,
á þér ástaraugu
ungur réð ég festa,
blómmóðir bezta!
Sá ég sól roða
síð um þína hjalla
og birtu boða
brúnum snemma fjalla.
Skuggi skauzt úr lautu,
skreið und gráa steina,
leitandi leyna.
Blómmóðir bezta,
beztu jarðargæða
gaf þér fjöld flesta
faðir mildur hæða.
Hver mun svo, er sér þig,
sálar þjáður dofa,
að gleymi guð lofa?
Hlíð, þér um haga
hlýr æ blási andi,
döggvi vordaga
dögg þig sífrjóvgandi!
Um þig aldrei næði,
af þér svo að kali,
vetur vindsvali! |
|
| Ættkvísl |
|
Betula |
| |
|
|
| Nafn |
|
alleghaniensis |
| |
|
|
| Höfundur |
|
Britt. |
| |
|
|
| Ssp./var |
|
|
| |
|
|
| Höfundur undirteg. |
|
|
| |
|
|
| Yrki form |
|
|
| |
|
|
| Höf. |
|
|
| |
|
|
| Íslenskt nafn |
|
Gulbjörk |
| |
|
|
| Ætt |
|
Bjarkarætt (Betulaceae). |
| |
|
|
| Samheiti |
|
Betula lutea, Betula excelsa o. fl. |
| |
|
|
| Lífsform |
|
Tré |
| |
|
|
| Kjörlendi |
|
Sól |
| |
|
|
| Blómlitur |
|
Grænleitur til kakóbrúnn |
| |
|
|
| Blómgunartími |
|
Vor |
| |
|
|
| Hæð |
|
10-15 m |
| |
|
|
| Vaxtarhraði |
|
|
| |
|
|
|
|
|
| Vaxtarlag |
|
Tré, 20-30 m hátt í heimkynnum sínum. Börkur hrokkinn eða úfinn með gula eða bleika slikju, flagnar í hálfglærar þynnur (næfra), gulbrúnn þar sem næfrarnir eru nýdottnir af. Ársprotar ljós-ólífugrænir, dúnhærðir. |
| |
|
|
| Lýsing |
|
Lauf 6-12 × 3-6 sm, egglaga til egglaga-aflöng, gróf tvísagtennt, hvassydd, bogadregin til hjartalaga við grunninn, mattgræn, gul að haustinu, kögruð, silkidúnhærð á neðra borði í fyrstu, Æðastrengir í 9-11 pörum. Kvenreklar uppréttir, sverir, 2,5-3 × 2 sm, hreistrin dúnhærð utan, flipar jafnstórir. Aldin 4 × 2 mm, egglaga-oddbaugótt, vængur 1 mm breiður. |
| |
|
|
| Heimkynni |
|
Austur N-Ameríka (Nýfundnaland til Georgiu) |
| |
|
|
| Jarðvegur |
|
Léttur, meðalrakur, frjór |
| |
|
|
| Sjúkdómar |
|
|
| |
|
|
| Harka |
|
4 |
| |
|
|
| Heimildir |
|
= 1 |
| |
|
|
| Fjölgun |
|
Sáning, sumargræðlingar |
| |
|
|
| Notkun/nytjar |
|
Stakstæð tré, í þyrpingar, beð |
| |
|
|
| Reynsla |
|
Ekki í Lystigarðinum 2013. Til var ungt eintak sem lofaði góðu en drapst. |
| |
|
|
| Yrki og undirteg. |
|
Betula alleghaniensis v. fallax (Fassett) Brayshaw frá SA Kanada (z3) er með börk sem líkan B. lenta og er oft ruglað saman við þá tegund. |
| |
|
|
| Útbreiðsla |
|
|
| |
|
|
|
|