Halldór Kiljan Laxness - Heimsljós "Fegursta blómið, það lifir í huldum stað, fæstir fá nokkurntíma að sjá það, mörgum sést yfir það, nokkrir kunna ekki skil á gildi þess, þeir sem uppgötva það munu ekki sjá annað blóm síðan. Allan daginn hugsar maður um það. Þegar maður sefur dreymir mann það. Maður deyr með nafn þess á vörum."
|
| Ćttkvísl |
|
Larix |
| |
|
|
| Nafn |
|
decidua |
| |
|
|
| Höfundur |
|
Mill. |
| |
|
|
| Ssp./var |
|
|
| |
|
|
| Höfundur undirteg. |
|
|
| |
|
|
| Yrki form |
|
|
| |
|
|
| Höf. |
|
|
| |
|
|
| Íslenskt nafn |
|
Evrópulerki |
| |
|
|
| Ćtt |
|
Ţallarćtt (Pinaceae). |
| |
|
|
| Samheiti |
|
L. europaea DC., Larix communis. Abies larix. Pinus larix. |
| |
|
|
| Lífsform |
|
Lauffellandi barrtré. |
| |
|
|
| Kjörlendi |
|
Sól. |
| |
|
|
| Blómlitur |
|
Karlblóm gul, kvenblóm purpurarauđ. |
| |
|
|
| Blómgunartími |
|
Júní. |
| |
|
|
| Hćđ |
|
10-20 m |
| |
|
|
| Vaxtarhrađi |
|
Hrađvaxta |
| |
|
|
|
|
|
| Vaxtarlag |
|
Tré, allt ađ 35(-45) m hátt í heimkynnum sínum og um 15 m breitt, stofn beinn, krónan grönn, keilulaga, stundum líka óregluleg. Börkur grár, flagnar/flysjast af, verđur seinna brúnn. Greinar í láréttum krönsum eđa slútandi međ upprétta greinaenda. Ársprotar grannir, fínlega hangandi, gulleitir! hárlausir. Dverggreinar svartbrúnar, endabrumin kvođug. |
| |
|
|
| Lýsing |
|
Barrnálar alltaf ljósgrćnar, 30-40 í knippi, 10-30 mm langar, flatar ofan og međ kjöl ađ neđan. Kvenblóm lang-sívöl, purpura rauđ. Könglar mjó-egglaga 2,5-4 sm langir međ 40-50 köngulhreistur. Köngulhreistur bein, upprétt, ljósbrún, jađrar ekki aftursveigđir, kantur reglulega bogadreginn eđa dálítiđ framjađrađur. Hreisturblöđkur samlitar köngulhreistrinu, sem eru hárlaus utan eđa međ stutt hár. Frć smá međ brúnan vćng, eru ár á trénu. |
| |
|
|
| Heimkynni |
|
Alpafjöll, Karpatafjöll, Tékkóslóvakía. (í allt ađ 3000 m hćđ). |
| |
|
|
| Jarđvegur |
|
Nćr allur, léttur, sendinn til međalţungur, magur jarđvegur, helst vel framrćstur en rakur, sýrustig skiptir ekki máli. |
| |
|
|
| Sjúkdómar |
|
Lerkiáta |
| |
|
|
| Harka |
|
4 |
| |
|
|
| Heimildir |
|
= 1, 7, http://www.pfaf |
| |
|
|
| Fjölgun |
|
Sáning.
|
| |
|
|
| Notkun/nytjar |
|
Í skógrćkt, stóra garđa, limgerđi, skjólbelti, rađir, sem stakstćtt tré.
Ţolir saltúđa og vex ágćtlega í súrum jarđvegi.
|
| |
|
|
| Reynsla |
|
Allmörg gömul tré eru til í Lystigarđinum, ţrífast yfirleitt vel, en kala dálítiđ stundum. Einnig er til eitt ungt tré sem sáđ var til 1991 og gróđursett í beđ 1999. Elstu eintök sem vitađ eru í Mörkinni, Hallormsstađ, sáđ um 1904. 10 m tré er í garđinum Skrúđ í Dýrafirđi álíka gamalt og einnig eru tré frá ţessum tíma á Akureyri. Byrjar vöxt um 15 dögum á eftir síberíulerki á vorin og lýkur vexti seinna, stendur lengi grćnt, hćttir viđ haustkali. |
| |
|
|
| Yrki og undirteg. |
|
|
| |
|
|
| Útbreiđsla |
|
Ţolir saltúđa og vex einnig í súrum jarđvegi.
|
| |
|
|
|
|