Jón Thoroddsen - Barmahlíð
Hlíðin mín fríða
hjalla meður græna
og blágresið blíða
og berjalautu væna,
á þér ástaraugu
ungur réð ég festa,
blómmóðir bezta!
Sá ég sól roða
síð um þína hjalla
og birtu boða
brúnum snemma fjalla.
Skuggi skauzt úr lautu,
skreið und gráa steina,
leitandi leyna.
Blómmóðir bezta,
beztu jarðargæða
gaf þér fjöld flesta
faðir mildur hæða.
Hver mun svo, er sér þig,
sálar þjáður dofa,
að gleymi guð lofa?
Hlíð, þér um haga
hlýr æ blási andi,
döggvi vordaga
dögg þig sífrjóvgandi!
Um þig aldrei næði,
af þér svo að kali,
vetur vindsvali! |
|
| Ættkvísl |
|
Sanguisorba |
| |
|
|
| Nafn |
|
officinalis |
| |
|
|
| Höfundur |
|
L. |
| |
|
|
| Ssp./var |
|
|
| |
|
|
| Höfundur undirteg. |
|
|
| |
|
|
| Yrki form |
|
|
| |
|
|
| Höf. |
|
|
| |
|
|
| Íslenskt nafn |
|
Blóðkollur |
| |
|
|
| Ætt |
|
Rósaætt (Rosaceae). |
| |
|
|
| Samheiti |
|
|
| |
|
|
| Lífsform |
|
Fjölær jurt. |
| |
|
|
| Kjörlendi |
|
Sól. |
| |
|
|
| Blómlitur |
|
Dökkrauður. |
| |
|
|
| Blómgunartími |
|
Ágúst. |
| |
|
|
| Hæð |
|
40-90 sm |
| |
|
|
| Vaxtarhraði |
|
|
| |
|
|
|
|
|
| Vaxtarlag |
|
Fjölær jurt, allt að 100 sm há. |
| |
|
|
| Lýsing |
|
Jarðstönglar skriðulir, nokkuð stinnir, stönglar uppréttir, greinóttir ofantil, oft rauðir. Stöngullauf smá, legglaus, grunnlauf oftast með 7-25 smálauf, smálaufin allt að 5 x 3,5 sm, aflöng-egglaga eða oddbaugótt, snubbótt, hjartalaga eða þverstýfð við grunninn, hárlaus, dökkgræn og glansandi á efra borði, verða bláleit og daufgræn á neðra borði, sagtennt-tennt, 10-12 tennur á hvorri hlið, langyddar, laufleggur allt að 3 sm, rauður. Blómin dökkrauðbrún eða næstum svarpurpura, tvíkynja, í breiðoddbaugóttum eða stutt-sívölum kollum allt að 3 sm, blómskipunarleggir langir, uppréttir, stoðblöð aflöng-egglaga, himnukennd, brún-dúnhærð. Bikarflipar oddbaugótt eða egglaga. Frjóhnappar smáir, dökkrauðir, frjóþræðir rauðir. Fræni stutt-mjúkhærð. Bikarpípa með stinn snubbótt rif, lítillega vængjuð. |
| |
|
|
| Heimkynni |
|
V Evrópa, (Ísland), N Ameríka, Mongólía, Japan, Kína. |
| |
|
|
| Jarðvegur |
|
Léttur, jafnrakur. |
| |
|
|
| Sjúkdómar |
|
|
| |
|
|
| Harka |
|
4 |
| |
|
|
| Heimildir |
|
= 1 |
| |
|
|
| Fjölgun |
|
Skipting, sáning. |
| |
|
|
| Notkun/nytjar |
|
Í fjölæringabeð, í raðir, í þyrpingar. |
| |
|
|
| Reynsla |
|
Þrífst vel í Lystigaðinum. Harðgerð planta, notuð töluvert til lækninga hér áður fyrr. |
| |
|
|
| Yrki og undirteg. |
|
|
| |
|
|
| Útbreiðsla |
|
|
| |
|
|
|
|