Jón Thoroddsen - Barmahlíð
Hlíðin mín fríða
hjalla meður græna
og blágresið blíða
og berjalautu væna,
á þér ástaraugu
ungur réð ég festa,
blómmóðir bezta!
Sá ég sól roða
síð um þína hjalla
og birtu boða
brúnum snemma fjalla.
Skuggi skauzt úr lautu,
skreið und gráa steina,
leitandi leyna.
Blómmóðir bezta,
beztu jarðargæða
gaf þér fjöld flesta
faðir mildur hæða.
Hver mun svo, er sér þig,
sálar þjáður dofa,
að gleymi guð lofa?
Hlíð, þér um haga
hlýr æ blási andi,
döggvi vordaga
dögg þig sífrjóvgandi!
Um þig aldrei næði,
af þér svo að kali,
vetur vindsvali! |
|
| Ættkvísl |
|
Angelica |
| |
|
|
| Nafn |
|
sylvestris |
| |
|
|
| Höfundur |
|
L. |
| |
|
|
| Ssp./var |
|
|
| |
|
|
| Höfundur undirteg. |
|
|
| |
|
|
| Yrki form |
|
|
| |
|
|
| Höf. |
|
|
| |
|
|
| Íslenskt nafn |
|
Geithvönn, Geitla |
| |
|
|
| Ætt |
|
Sveipjurtaætt (Apiaceae). |
| |
|
|
| Samheiti |
|
|
| |
|
|
| Lífsform |
|
Fjölær jurt, oftast tvíær. |
| |
|
|
| Kjörlendi |
|
Sól, hálfskuggi. |
| |
|
|
| Blómlitur |
|
Hvítur eða bleikur. |
| |
|
|
| Blómgunartími |
|
Ágúst. |
| |
|
|
| Hæð |
|
-150 sm |
| |
|
|
| Vaxtarhraði |
|
|
| |
|
|
|
|
|
| Vaxtarlag |
|
Næstum hárlaus, brúskkennd, tvíær jurt (stundum fjölær), leggir purpuramengaðir, allt að 2 m háir. Laufin 30-60 sm, skakktígullaga, 2-3 fjaðurskipt, smálauf legglöng, flipar 1,5-8 sm, aflangir-egglaga, stinnhærðir, legglausir, hvass-sagtenntir, laufleggurinn greipfættur við grunninn. Efri laufin orðin smá eða engin, með flatan greipfættan legg. |
| |
|
|
| Lýsing |
|
Sveipir samsettir allt að 15 sm í þvermál, geislar 15-40, 2-8 sm, reifar stöku sinnum fáar, reifar úr 6-10 smáreifum, blómin hvít eða bleik. Aldin 5 mm, klofaldin með áberandi rifjum og breiðum vængum, olíukirtlar stakir. |
| |
|
|
| Heimkynni |
|
Ísland, Evrópa. |
| |
|
|
| Jarðvegur |
|
Frjór, djúpur, rakur. |
| |
|
|
| Sjúkdómar |
|
|
| |
|
|
| Harka |
|
7 |
| |
|
|
| Heimildir |
|
= 1 |
| |
|
|
| Fjölgun |
|
Skipting, sáning. |
| |
|
|
| Notkun/nytjar |
|
Sem undirgróður undir stór tré, í skógarbotn. |
| |
|
|
| Reynsla |
|
Sjaldnar flutt í garða en ætihvönn, ef til vill vegna Þess að hún blómstar mun seinna eða í ágúst og er skammlíf (monocarpic) það er deyr að blómgun lokinni. Það tekur mismörg ár fyrir þessar monocarpic tegundir að safna nógu miklum forða til að geta blómstrað, fer eftir aðstæðum á hverjum vaxtarstað. |
| |
|
|
| Yrki og undirteg. |
|
|
| |
|
|
| Útbreiðsla |
|
|
| |
|
|
|
|