Jón Thoroddsen - Barmahlíð
Hlíðin mín fríða
hjalla meður græna
og blágresið blíða
og berjalautu væna,
á þér ástaraugu
ungur réð ég festa,
blómmóðir bezta!
Sá ég sól roða
síð um þína hjalla
og birtu boða
brúnum snemma fjalla.
Skuggi skauzt úr lautu,
skreið und gráa steina,
leitandi leyna.
Blómmóðir bezta,
beztu jarðargæða
gaf þér fjöld flesta
faðir mildur hæða.
Hver mun svo, er sér þig,
sálar þjáður dofa,
að gleymi guð lofa?
Hlíð, þér um haga
hlýr æ blási andi,
döggvi vordaga
dögg þig sífrjóvgandi!
Um þig aldrei næði,
af þér svo að kali,
vetur vindsvali! |
|
| Ættkvísl |
|
Angelica |
| |
|
|
| Nafn |
|
archangelica |
| |
|
|
| Höfundur |
|
L. |
| |
|
|
| Ssp./var |
|
|
| |
|
|
| Höfundur undirteg. |
|
|
| |
|
|
| Yrki form |
|
|
| |
|
|
| Höf. |
|
|
| |
|
|
| Íslenskt nafn |
|
Ætihvönn |
| |
|
|
| Ætt |
|
Sveipjurtaætt (Apiaceae). |
| |
|
|
| Samheiti |
|
|
| |
|
|
| Lífsform |
|
Fjölær jurt. |
| |
|
|
| Kjörlendi |
|
Sól, hálfskuggi. |
| |
|
|
| Blómlitur |
|
Grænhvítur til rjómalitur. |
| |
|
|
| Blómgunartími |
|
Júlí-ágúst. |
| |
|
|
| Hæð |
|
150-180 sm |
| |
|
|
| Vaxtarhraði |
|
|
| |
|
|
|
|
|
| Vaxtarlag |
|
Fjölær jurt, oftast með græna stöngla, allt að 200 sm hár. |
| |
|
|
| Lýsing |
|
Laufin allt að 2-3 fjaðurskipt, flipar aflangir-egglaga, allt að 15 sm, hárlaus, óreglulega og djúptennt, endastæði flipinn 3-skiptur, legglaus, legghlaupin niður eftir aðalblaðstilknum. Laufleggur neðri laufa langur, efri laufin með mjög flatan lauflegg. Sveipurinn samsettur, geislar fjölmargir, reifar samsettar úr mörgum smáreifum. Blómin grænhvít til rjómalit. Aldinum 6 mm, klofaldin með áberandi rifjum, vængir mjóir, þykkir, korkkenndir, olíukirtlar stakir. |
| |
|
|
| Heimkynni |
|
Ísland, N & A Evrópa-M Asía, Grænland. |
| |
|
|
| Jarðvegur |
|
Frjór, djúpur, fremur rakur. |
| |
|
|
| Sjúkdómar |
|
|
| |
|
|
| Harka |
|
4 |
| |
|
|
| Heimildir |
|
= 1 |
| |
|
|
| Fjölgun |
|
Skipting, sáning, er oft fremur skammlíf, enda deyr plantan að blómgun lokinni.
|
| |
|
|
| Notkun/nytjar |
|
Sem stakstæð jurt, í þyrpingar, undir stór tré, í skógarbotn. |
| |
|
|
| Reynsla |
|
Fjarlægja aldin svo hún sái sér ekki um of. Áður mikið notuð sem lækningaplanta og til matar (allir plöntuhlutar nýttir). |
| |
|
|
| Yrki og undirteg. |
|
|
| |
|
|
| Útbreiðsla |
|
|
| |
|
|
|
|