Í morgunsárið - Ragna Sigurðardóttir Í morgunsárið greiðir hún sér með trékambi. Hægt með föstum
strokum. Vöxturinn er svo mikill að hana kitlar í svörðinn. Hún
strýkur hendinni yfir gróðurinn. Finnur blóm springa út undir
fingurgómunum. Sóleyjar og baldursbrár. Hún leggur kambinn frá
sér. Fer út í garðinn og krýpur. Kippir upp kartöflugrösum. Rótar og
grefur með berum höndum. Djúpt ofan í moldinni finnur hún sætar og
safaríkar appelsínur.
|
| Ættkvísl |
|
Primula |
| |
|
|
| Nafn |
|
florindae |
| |
|
|
| Höfundur |
|
Kingdon-Ward. |
| |
|
|
| Ssp./var |
|
|
| |
|
|
| Höfundur undirteg. |
|
|
| |
|
|
| Yrki form |
|
|
| |
|
|
| Höf. |
|
|
| |
|
|
| Íslenskt nafn |
|
Friggjarlykill |
| |
|
|
| Ætt |
|
Maríulykilsætt (Primulaceae). |
| |
|
|
| Samheiti |
|
|
| |
|
|
| Lífsform |
|
Fjölær jurt. |
| |
|
|
| Kjörlendi |
|
Sól, hálfskuggi. |
| |
|
|
| Blómlitur |
|
Brennisteinsgulur. |
| |
|
|
| Blómgunartími |
|
Júlí. |
| |
|
|
| Hæð |
|
70-90 sm |
| |
|
|
| Vaxtarhraði |
|
|
| |
|
|
|
|
|
| Vaxtarlag |
|
Stærstur þeirra lykla sem í ræktun eru hérlendis, með miklar og djúpar rætur, blómleggir allt að 90 sm háir. |
| |
|
|
| Lýsing |
|
Laufin allt að 20 x 15 sm, sumargræn, blaðkan egglaga, grunnur hjartalaga, leggir laufa allt að 40 sm langir með mjóa vængi, oft rauðleitir. Blómstönglar allt að 150 sm, hárlausir, stundum aðeins mélugir ofan til, sveipir með (10)15-30(-80) blómum. Blómleggir 2-10 sm +/- mélugir, rjómalitir. Bikar allt að 1 sm, bjöllulaga, 8-10 mm, gul mélugur að innan, klofinn að 1/3, áberandi 5 æðóttur, flipar ögn aftursveigðir. Krónan um 2 sm í þvermál, bjöllulaga, ilmandi, brennisteinsgul, flipar bogadregnir, heilir, yddir eða ögn tenntir. Fræhýði 2 x lengri en bikarinn. Fræ um það bil 2 mm. |
| |
|
|
| Heimkynni |
|
Kína, SA Tíbet. |
| |
|
|
| Jarðvegur |
|
Frjór, rakur. |
| |
|
|
| Sjúkdómar |
|
Engir. |
| |
|
|
| Harka |
|
6 |
| |
|
|
| Heimildir |
|
= 1,2 |
| |
|
|
| Fjölgun |
|
Skipting að vori eða hausti, græðlingar að hausti, sáning að hausti. |
| |
|
|
| Notkun/nytjar |
|
Sem undirgróður, í skrautblómabeð, í blómaengi. |
| |
|
|
| Reynsla |
|
Mjög falleg, auðræktuð og vinsæl garðplanta. Hefur vaxið lengi í garðinum. Vex á árbökkum og rökum svæðum í greniskógum í 2600-4000 m hæð í heimkynnum sínum. |
| |
|
|
| Yrki og undirteg. |
|
Ýmis yrki eru til í görðum, til dæmis blendingar með rauðgul blóm og rauð blóm (að öðru leyti eins) til dæmis 'Aurantiaca', 'Bronze', 'Crimson Gold' og 'Rubra'. |
| |
|
|
| Útbreiðsla |
|
|
| |
|
|
|
|