Ólafur Jóhann Sigurðsson - Á vordegi Grundin eignast gullinn fífil,
geislafingur hlýir strjúka
lambakóng með lítinn hnýfil,
lambagrasið rauða og mjúka.
Vappar tjaldur, vellir spói,
verpir í broki mýrispýta.
Bráðum kveikir fenjaflói
fífublysið mjallahvíta.
Bráðum mun í morgunstillu
meðan þokan kveður dranga
ljósberi hjá lágri syllu
lyfta kolli til að anga.
Blíða daga, bjartar nætur
bugðast á með tærum hyljum
eftir laut sem litlir fætur
lásu forðum berum iljum.
|
| Ættkvísl |
|
Pinus |
| |
|
|
| Nafn |
|
pumila |
| |
|
|
| Höfundur |
|
(Pall.) Reg. |
| |
|
|
| Ssp./var |
|
|
| |
|
|
| Höfundur undirteg. |
|
|
| |
|
|
| Yrki form |
|
|
| |
|
|
| Höf. |
|
|
| |
|
|
| Íslenskt nafn |
|
Runnafura |
| |
|
|
| Ætt |
|
Þallarætt (Pinaceae). |
| |
|
|
| Samheiti |
|
P. cembra v. pumila Pall., P. cembra nana Hort. |
| |
|
|
| Lífsform |
|
Sígrænn runni. |
| |
|
|
| Kjörlendi |
|
Sól. |
| |
|
|
| Blómlitur |
|
Kk djúprauð, kvk dökkfjólublá |
| |
|
|
| Blómgunartími |
|
Júní. |
| |
|
|
| Hæð |
|
1-3 m |
| |
|
|
| Vaxtarhraði |
|
|
| |
|
|
|
|
|
| Vaxtarlag |
|
Runni, ± jarðlægur, enginn aðalstofn, 50 sm til 3 m hár og álíka breiður, en getur orðið allt að 6 m hár. Greinar jarðlægur-uppstæðar sveigjast upp á við til endanna. Ungir árssprotar eru stuttir, kröftugir, grænleitir á 1. ári, meira grábrúnir á 2. ári, stuttir, fínhærðir. Börkur grænleitur í fyrstu en síðar grábrúnn til rauðbrúnn. |
| |
|
|
| Lýsing |
|
Brum sívöl-keilulaga, gljáandi, með stuttan odd, rauðbrún um 10 mm löng, mjög kvoðug. Brumhlífar útstæðar í fjarðurkenndri skipan, lensulaga, þéttaðlægar, þær efri þráðlaga. Barrnálar allt að 5 saman í knippi, mjög þéttstæðar 4 til 7(-10) sm langar og um 0,7 mm á breidd, bognar og standa þétt, meira og minna aðlægar á árssportum, jaðar með strjálar sagtenntur. Barrnálar eru dökkgrænar neðan og ekki með loftaugaraðir, að ofan mjög blágrænar vegna 5-6 áberandi loftaugaraða, með 2 kvoðugangar undir yfirhúð. Nálaslíður eru tiltölulega stór en falla allveg af strax á fyrsta ári. ♂ blóm áberandi djúprauð. Könglar nokkrir saman næstum endastæðir, leggstuttir, uppstæðir, egglaga, 3,5-4,5 sm langir og um 2,5 sm breiðir. Ungir könglar purpura-fjólubláir, fullþroska eru könglarnir rauðleitir eða meira gulbrúnir, haldast lokaðir þar til fræ er fullþroska en þá opnast þeir alveg og fræin losna. Hreistur ekki mörg, 15 mm breið. Þrymill þríhyrndur með lárétta, þversýlda enda, dökklit. Fræ perulaga 6-10 mm löng, enginn vængur, æt. |
| |
|
|
| Heimkynni |
|
Fjöll NA Asíu |
| |
|
|
| Jarðvegur |
|
Meðalþurr, sendinn. |
| |
|
|
| Sjúkdómar |
|
|
| |
|
|
| Harka |
|
1 |
| |
|
|
| Heimildir |
|
1,7, 9 |
| |
|
|
| Fjölgun |
|
Sáning. |
| |
|
|
| Notkun/nytjar |
|
Í brekkur, í steinhæðir, í þyrpingar. |
| |
|
|
| Reynsla |
|
Er í uppeldi í Lystigarðinum, þrífst illa.
Talin harðgerð í sumum heimildum, náskyld P. cembra, athugið að skýla þarf ungplöntum að vetri. |
| |
|
|
| Yrki og undirteg. |
|
Ýmis afbrigði í ræktun (ágrædd), t.d. Pinus pumila 'Glauca' sem er ágrædd grábláleitt yrki með svera sporta, sem myndar lágan breiðan runna. Þar fyrir utan má nefna 'Chlorocarpa' með gulgrænum könglum, 'Globe' sem er kúlulaga þétt yrki að 2 x 2 m erlendis með silfuðu barri, 'Jermyns' þétt, lágvaxið, keilulaga, hægvaxta, 'Nana' þétt, hnöttótt, lágvaxið yrki að 3 x 3 m erlendis, 'Saentis' upprétt, greinar uppsveigðar. Þessi yrki þyrfti að reyna betur hérlendis. |
| |
|
|
| Útbreiðsla |
|
Vex á köldustu og hrjóstrugustu svæðunum alveg að snjólínu. |
| |
|
|
|
|