Sigfús Dađason - Vćngjasláttur Akureyri
mjög skreytt
reynitrjám.
Sá sem gengi um bæinn
á septemberkvöldi:
dimmur skuggi innfjarðarins
fylgdi honum á aðra hönd hvar sem hann færi,
lifandi, kvikur!
Sálarspegill!
Heilagur lundur
rís í hæðir.
Og gangi maður í lundinn
er hann þar einn með sjálfum sér.
Það gustar um limið
og fuglarnir í björtum trjákrónunum
fælast skóhljóð einmanans
og hviðra með vængjaslætti
yfir höfði hans og úti í myrkrinu.
Og upp fyrir honum rennur þá: hvílík
sú dýrð sem einmananum hlotnast.
|
| Ćttkvísl |
|
Picea |
| |
|
|
| Nafn |
|
engelmanii |
| |
|
|
| Höfundur |
|
Parry ex Engelm. |
| |
|
|
| Ssp./var |
|
|
| |
|
|
| Höfundur undirteg. |
|
|
| |
|
|
| Yrki form |
|
|
| |
|
|
| Höf. |
|
|
| |
|
|
| Íslenskt nafn |
|
Blágreni |
| |
|
|
| Ćtt |
|
Ţallarćtt (Pinaceae). |
| |
|
|
| Samheiti |
|
|
| |
|
|
| Lífsform |
|
Sígrćnt tré. |
| |
|
|
| Kjörlendi |
|
Sól, hálfskuggi. |
| |
|
|
| Blómlitur |
|
Kk reklar gulir, kvk reklar rauđir. |
| |
|
|
| Blómgunartími |
|
Maí-júní. |
| |
|
|
| Hćđ |
|
-20 m |
| |
|
|
| Vaxtarhrađi |
|
Hćgvaxta. |
| |
|
|
|
|
|
| Vaxtarlag |
|
Hávaxiđ tré, sem verđur 20-40 m hátt eđa nokkru hćrra í heimkynnum sínum. Krónan mjög ţétt, keilulaga eđa ţá grönn og oddmjó. Börkur ţunnur, ljós brúnn, kvođugur. Greinar í ţéttum krönsum, láréttar. útbreiddar eđa vita ögn upp á viđ.
|
| |
|
|
| Lýsing |
|
Ársprotar gulbrúnir og mjög fínir, kirtilhćrđir en orđin hárlausir eftir um 3 ár. Brum keilulaga, brún. Brumhlífar ađlćgar, ţćr efri bogadregnar, ţćr neđri langyddar. Barrnálar grannar, 15-25 mm langar, beinar eđa dálítiđ bognar, auđsveigđar (ekki stinnar eins og hjá P. pungens!), blágrćnar til stálbláar. Nálarnar eru ferkantađar í ţversniđ og eru ađ ofan međ 2-4 loftaugarađir og ađ neđan međ 3-6, ţćr eru sumpart geislastćđar, sumpart međ skiptingu neđan á greininum, lykta illa ef ţćr eru núnar. Könglar eru nćstum legglausir egglaga til sívalir, 4-8 sm langir, 2,5-3 sm breiđir, ljósbrúnir en grćnrauđur áđur en ţeir ná fullum ţroska. Köngulhreistur ţunn eins og pappír, tígullaga-aflöng, mjókka ađ oddi og eru trosnuđ ţar, oddur snubbóttur og smá tenntur. Hreisturblöđkur smáar, ljósgular. Frć svört, 1,5 mm löng međ 10 mm löngum vćng. |
| |
|
|
| Heimkynni |
|
Vestur N Ameríku. Háfjallatré međ mikla útbreiđslu, er ađ finna milli 1000 og 4000 m h.y.s. |
| |
|
|
| Jarđvegur |
|
Rakur, frjór, djúpur. |
| |
|
|
| Sjúkdómar |
|
|
| |
|
|
| Harka |
|
3 |
| |
|
|
| Heimildir |
|
= 1,7,9 |
| |
|
|
| Fjölgun |
|
Sumar-haustgrćđlingar í ţokuúđun, sáning, vetrargrćđlingar. |
| |
|
|
| Notkun/nytjar |
|
Í ţyrpingar, sem stakstćđ tré, í skjólbelti, í skógrćkt. |
| |
|
|
| Reynsla |
|
Harđgerđ tegund sem plantađ hefur veriđ í skógarreiti og garđa víđa um landiđ. Elstu tré sennilega á Hallormsstađ (ca. 1903). Verđur allt ađ 500 ára gamalt. Ráđlegt er ađ skýla ungplöntum fyrstu árin.
Í Lystigarđinum er eitt tré til, sem hefur ţrifist vel, en orđiđ fyrir ágangi barrlúsa 2006-2007. Ekkert kal. |
| |
|
|
| Yrki og undirteg. |
|
Fjölmörg yrki í rćktun t.d. 'Glauca' međ áberandi blágrćnt barr (C-flöt - 1991). Yrki sem eru enn óreynd má nefna 'Argentea' međ silfrarđar gráar barrnálar, 'Fendleri' međ slútandi greinar, 'Microphylla' lágvaxiđ, runnkennt og ţétt og 'Snake' međ óreglulega uppréttar greinar. |
| |
|
|
| Útbreiđsla |
|
Ţrífst í alls konar jarđvegi ef rakinn er nćgur; hćgvaxta. |
| |
|
|
|
|