Halldór Kiljan Laxness - Heimsljós "Fegursta blómið, það lifir í huldum stað, fæstir fá nokkurntíma að sjá það, mörgum sést yfir það, nokkrir kunna ekki skil á gildi þess, þeir sem uppgötva það munu ekki sjá annað blóm síðan. Allan daginn hugsar maður um það. Þegar maður sefur dreymir mann það. Maður deyr með nafn þess á vörum."
|
| Ættkvísl |
|
Plantago |
| |
|
|
| Nafn |
|
australis |
| |
|
|
| Höfundur |
|
Lam. |
| |
|
|
| Ssp./var |
|
|
| |
|
|
| Höfundur undirteg. |
|
|
| |
|
|
| Yrki form |
|
|
| |
|
|
| Höf. |
|
|
| |
|
|
| Íslenskt nafn |
|
Mýratunga* |
| |
|
|
| Ætt |
|
Græðisúruætt (Plantaginaceae). |
| |
|
|
| Samheiti |
|
Plantago carrenleofuensis Speg. |
| |
|
|
| Lífsform |
|
Fjölær jurt. |
| |
|
|
| Kjörlendi |
|
Sól. |
| |
|
|
| Blómlitur |
|
Brúnn, hvítur. |
| |
|
|
| Blómgunartími |
|
Júlí-ágúst. |
| |
|
|
| Hæð |
|
5-60 sm |
| |
|
|
| Vaxtarhraði |
|
|
| |
|
|
|
|
|
| Vaxtarlag |
|
Fjölær jurt, lítið eitt hærð með stinnan stöngulstofn og margar hliðarrætur. Laufleggur oftast 1-20 sm langur, oft purpuralitur, stundum mjög stuttur og illa skilgreindur með ullarbrúsk við grunninn. Blaðkan um 2,5-30 x 7-8 sm, lensulaga eða öfugegglaga til breið-oddbaugótt, hærð, einkum á neðra borði á 5-7 upphleyptum aðalæðastrengjum, heilrend eða með strjálar tennur, mjókka að grunni, snubbótt.
|
| |
|
|
| Lýsing |
|
Blómstöngull um 5-60 sm langur, ± sívalur, þétthærður ofan til. Axið yfirleitt > 10 sm langt fullþroska, mjó-sívalt. Stoðblöð minna oftast dálítið á bikarblöðin, randhærð, að öðru leyti eins og bikarblöðin. Bikarblöð 2-3 mm löng, breið-egglaga, himnukennd nema miðjan er grænt eða purpura band, oftast hárlaus nema á randhærðum kilinum. Krónupípan = bikar. Pípuflipar 2,5-3 mm langir, egglaga, verða fljótt hrokknir, uppvafðir og mynda áberandi, oddhvassa, upprétta keilu. Fræflar hárlausir, oftast með smáa frjóhnappa sem eru inni í blóminu, stundum með stóra frjóhnappa sem ná langt út úr blóminu. Still hærður, > krónan. Fræhýði 2,5-3,5 mm löng, egglaga eða oddbaugótt-egglaga, með 3 fræ. Fræin 1,8-2,2 mm löng, egglaga-sporvala eða aflöng, oftast djúp ólífugræn, stundum brúngræn eða næstum svört.
|
| |
|
|
| Heimkynni |
|
Argentina, Chile. |
| |
|
|
| Jarðvegur |
|
Frjór, sendinn, vel framræstur, rakur. |
| |
|
|
| Sjúkdómar |
|
|
| |
|
|
| Harka |
|
|
| |
|
|
| Heimildir |
|
= www.pfaf.org/user/Plant.aspx?LatinName=Plantago+australis, nzpcn.org.nz/flora-details.aspx?ID=3018 |
| |
|
|
| Fjölgun |
|
Sáning í sólreit að vorinu. |
| |
|
|
| Notkun/nytjar |
|
Í beð. Lifir í votlendi og við tjarnir eða á rökum engjum í heimkynnum sínum, líka stöku sinnum á þurrum söndum. |
| |
|
|
| Reynsla |
|
Í Lystigarðinum er til ein planta undir nafninu P. australis ssp. cumingiana (Fisch. & Mey.) Rahn, sem sáð var til 2008 og gróðursett í beð 2010. |
| |
|
|
| Yrki og undirteg. |
|
ssp. cumingiana (Fisch. & Mey.) Rahn |
| |
|
|
| Útbreiðsla |
|
|
| |
|
|
|
|