Halldór Kiljan Laxness - Heimsljós "Fegursta blómið, það lifir í huldum stað, fæstir fá nokkurntíma að sjá það, mörgum sést yfir það, nokkrir kunna ekki skil á gildi þess, þeir sem uppgötva það munu ekki sjá annað blóm síðan. Allan daginn hugsar maður um það. Þegar maður sefur dreymir mann það. Maður deyr með nafn þess á vörum."
|
| Ættkvísl |
|
Heracleum |
| |
|
|
| Nafn |
|
sphondylium |
| |
|
|
| Höfundur |
|
L. |
| |
|
|
| Ssp./var |
|
|
| |
|
|
| Höfundur undirteg. |
|
|
| |
|
|
| Yrki form |
|
|
| |
|
|
| Höf. |
|
|
| |
|
|
| Íslenskt nafn |
|
Hrossahvönn |
| |
|
|
| Ætt |
|
Sveipjurtaætt (Apiaceae). |
| |
|
|
| Samheiti |
|
|
| |
|
|
| Lífsform |
|
Tvíær eða fjölær jurt. |
| |
|
|
| Kjörlendi |
|
Sól, hálfskuggi. |
| |
|
|
| Blómlitur |
|
Hvítur til fölgrængulur eða bleikmengaður. |
| |
|
|
| Blómgunartími |
|
Júní-júlí. |
| |
|
|
| Hæð |
|
80-250 sm |
| |
|
|
| Vaxtarhraði |
|
Vex hratt. |
| |
|
|
|
|
|
| Vaxtarlag |
|
Tvíær eða fjölær jurt, allt að 250 sm há. Stönglar rákóttir, hárlausir til stinnhærðir. Lauf heil eða handskipt, flipótt til fjöðruð í 5 hluta, bog- eða sagtennt, hárlaus til lítið eitt dúnhærð ofan, dúnhærð til stinnhærð neðan. |
| |
|
|
| Lýsing |
|
Sveipir allt að 20 sm í þvermál, geislar 20-50 talsins. Reifablöð bandlaga, blóm hvít til fölgrængul eða bleikmenguð. Aldin 7-10 mm. |
| |
|
|
| Heimkynni |
|
Evrópa, Asía, N-Bandaríkin. |
| |
|
|
| Jarðvegur |
|
Djúpur, frjór, rakaheldinn, framræstur. |
| |
|
|
| Sjúkdómar |
|
Engir. |
| |
|
|
| Harka |
|
|
| |
|
|
| Heimildir |
|
= 1 |
| |
|
|
| Fjölgun |
|
Skipting að vori eða hausti, sáning að hausti. |
| |
|
|
| Notkun/nytjar |
|
Sem undirgróður, í skrautblómabeð, við tjarnir og læki, í skógarbotn. |
| |
|
|
| Reynsla |
|
Hrossahvönn (H. sphondylium ss. sibiricum) er til í Lystigarðinum, ein planta sem sáð var til 1991 og gróðursett í beð 2004, þrífst vel. -------
Er algengasta hvannartegundin í Evrópu, og mjög breytileg. |
| |
|
|
| Yrki og undirteg. |
|
ssp. montanum (Schleich. ex Gaudin) Briq. -- Neðstu laufin 3-skipt, flipar egglaga, hvítlóhærðir neðan. Sveipir með 12-25 geisla. Blómin hvít, ytri krónublöðin geislastæð. -- Heimkynni: M & S Evrópa, A-Rússland, Bandaríkin.
--------------------------------------------------------------------
ssp. sibiricum (L.) Simonkai ---- Neðstu laufin fjaðurskipt, flipar 5-7 talsins, oft fjaðurflipóttir, dúnhærðir til stinnhærðir neðst. Blómin grænhvít, ytri krónublöðin oft EKKI geislastæð. -- Heimkynni: NA til M Evrópa. ------
---------------------------
ssp. pyrenaicum (La.) Bonnier & Layens. --- Stönglar dúnhærðir. Lauf óskipt, flipar 5-7, dúnhærðir til hvítlóhærðir á neðra borði. Sveipir með 12-45 geisla, blómin hvít, ytri krónublöð geislastæð. --- Heimkynni: Pýreneafjöll, Alpar, fjöll á Balkanskaga. |
| |
|
|
| Útbreiðsla |
|
|
| |
|
|
|
|