Halldór Kiljan Laxness - Heimsljós

"Fegursta blómið, það lifir í huldum stað, fæstir fá nokkurntíma að sjá það, mörgum sést yfir það, nokkrir kunna ekki skil á gildi þess, þeir sem uppgötva það munu ekki sjá annað blóm síðan. Allan daginn hugsar maður um það. Þegar maður sefur dreymir mann það. Maður deyr með nafn þess á vörum."

Aronia melanocarpa 'Moskva'
Ættkvísl   Aronia
     
Nafn   melanocarpa
     
Höfundur   (Michx.) Elliott.
     
Ssp./var  
     
Höfundur undirteg.  
     
Yrki form   'Moskva'
     
Höf.  
     
Íslenskt nafn   Logalauf (Svartapall)
     
Ætt   Rósaætt (Rosaceae)
     
Samheiti  
     
Lífsform   Runni
     
Kjörlendi   Sól, hálfskuggi
     
Blómlitur   Hvítur
     
Blómgunartími   Júní
     
Hæð   1,5 - 2,5 m
     
Vaxtarhraði  
     
 
Vaxtarlag   Lauffellandi runni, uppréttur í fyrstu, seinna breiður og drúpandi, 1,5-2,5 m á hæð, fíngerður og tígulegur í vextinum.
     
Lýsing   Yrkið 'Moskva' er með slétt og fallegt lauf, sem verður áberandi blandað af hárauðum og dökkrauðum haustlitum. Minnir á Amelanchier en er með kirtla á efraborði laufanna. Hauslitir eru fínir og verða bestir í sólskini. Runninn laufgast snemma. Blómin eru hvít með litlar rauðar doppur innst á krónublöðunum. Blómin eru í 5 sm breiðum knippum. Á haustin koma glansandi, svört ber sem eru um 8 mm breið. Þau eru lengi á runnanum eftir að laufið er fallið.
     
Heimkynni   Yrki
     
Jarðvegur   Frjór og jafnrakur
     
Sjúkdómar   Hefur mikið mótstöðuafl gegn sjúkdómum og meindýrum.
     
Harka   Z4
     
Heimildir   http://www.nrk.no, http://www.skogoglandskap.no
     
Fjölgun   Aronia melanocarpa 'Moskva' er fjölgað með fræjum og afkomendurnir eru allir eins sem bendir til þess að um geldæxlun sé að ræða. Fræið þarf að forkæla í 3-4 mánuði svo að það spíri. Ef fræinu er sáð seint að hausti getur það legið í moldinni meira en eitt ár áður en það spírar.
     
Notkun/nytjar   Aronia er harðgerður runni góður í stóra sem litla garða. Það er hægt að nota hana í beð, í brekkur, staka, í þyrpingar eða í limgerði. Runninn þolir að vera klippt mikið niður. Aronia melanocarpa 'Moskva' er með æt aldin. Nú á dögum er runninn mikið ræktaður til að framleiða ber sem eru æt og það er hægt að nota þau í sultu, saft og vín.
     
Reynsla   Í Lystigarðinum er til ein planta undir þessu nafni sem keypt var og plantað í beð 2007. Kelur dálítið. Svartapall er upprunninn í austanverðri N-Ameríku, en yrkið Moskva kom til Noregs frá grasagarði í Moskvu.
     
Yrki og undirteg.  
     
Útbreiðsla  
     
Lystigarður Akureyrar - Eyrarlandsstofa - Sími: 462 7487 - Netfang: gkb@akureyri.is