Jón Helgason - Úr ljóðinu Áfangar Séð hef ég skrautleg suðræn blóm
sólvermd í hlýjum garði;
áburð og ljós og aðra virkt
enginn til þeirra sparði;
mér var þó löngum meir í hug
melgrasskúfurinn harði,
runninn upp þar sem Kaldakvísl
kemur úr Vonarskarði.
|
Aronia melanocarpa 'Moskva'
| Ættkvísl |
|
Aronia |
| |
|
|
| Nafn |
|
melanocarpa |
| |
|
|
| Höfundur |
|
(Michx.) Elliott. |
| |
|
|
| Ssp./var |
|
|
| |
|
|
| Höfundur undirteg. |
|
|
| |
|
|
| Yrki form |
|
'Moskva' |
| |
|
|
| Höf. |
|
|
| |
|
|
| Íslenskt nafn |
|
Logalauf (Svartapall) |
| |
|
|
| Ætt |
|
Rósaætt (Rosaceae) |
| |
|
|
| Samheiti |
|
|
| |
|
|
| Lífsform |
|
Runni |
| |
|
|
| Kjörlendi |
|
Sól, hálfskuggi |
| |
|
|
| Blómlitur |
|
Hvítur |
| |
|
|
| Blómgunartími |
|
Júní |
| |
|
|
| Hæð |
|
1,5 - 2,5 m |
| |
|
|
| Vaxtarhraði |
|
|
| |
|
|
|
|
|
| Vaxtarlag |
|
Lauffellandi runni, uppréttur í fyrstu, seinna breiður og drúpandi, 1,5-2,5 m á hæð, fíngerður og tígulegur í vextinum. |
| |
|
|
| Lýsing |
|
Yrkið 'Moskva' er með slétt og fallegt lauf, sem verður áberandi blandað af hárauðum og dökkrauðum haustlitum. Minnir á Amelanchier en er með kirtla á efraborði laufanna. Hauslitir eru fínir og verða bestir í sólskini. Runninn laufgast snemma.
Blómin eru hvít með litlar rauðar doppur innst á krónublöðunum. Blómin eru í 5 sm breiðum knippum. Á haustin koma glansandi, svört ber sem eru um 8 mm breið. Þau eru lengi á runnanum eftir að laufið er fallið. |
| |
|
|
| Heimkynni |
|
Yrki |
| |
|
|
| Jarðvegur |
|
Frjór og jafnrakur |
| |
|
|
| Sjúkdómar |
|
Hefur mikið mótstöðuafl gegn sjúkdómum og meindýrum. |
| |
|
|
| Harka |
|
Z4 |
| |
|
|
| Heimildir |
|
http://www.nrk.no, http://www.skogoglandskap.no |
| |
|
|
| Fjölgun |
|
Aronia melanocarpa 'Moskva' er fjölgað með fræjum og afkomendurnir eru allir eins sem bendir til þess að um geldæxlun sé að ræða. Fræið þarf að forkæla í 3-4 mánuði svo að það spíri. Ef fræinu er sáð seint að hausti getur það legið í moldinni meira en eitt ár áður en það spírar. |
| |
|
|
| Notkun/nytjar |
|
Aronia er harðgerður runni góður í stóra sem litla garða. Það er hægt að nota hana í beð, í brekkur, staka, í þyrpingar eða í limgerði. Runninn þolir að vera klippt mikið niður.
Aronia melanocarpa 'Moskva' er með æt aldin. Nú á dögum er runninn mikið ræktaður til að framleiða ber sem eru æt og það er hægt að nota þau í sultu, saft og vín. |
| |
|
|
| Reynsla |
|
Í Lystigarðinum er til ein planta undir þessu nafni sem keypt var og plantað í beð 2007. Kelur dálítið.
Svartapall er upprunninn í austanverðri N-Ameríku, en yrkið Moskva kom til Noregs frá grasagarði í Moskvu. |
| |
|
|
| Yrki og undirteg. |
|
|
| |
|
|
| Útbreiðsla |
|
|
| |
|
|
|
|