Jón Thoroddsen - Barmahlíð
Hlíðin mín fríða
hjalla meður græna
og blágresið blíða
og berjalautu væna,
á þér ástaraugu
ungur réð ég festa,
blómmóðir bezta!
Sá ég sól roða
síð um þína hjalla
og birtu boða
brúnum snemma fjalla.
Skuggi skauzt úr lautu,
skreið und gráa steina,
leitandi leyna.
Blómmóðir bezta,
beztu jarðargæða
gaf þér fjöld flesta
faðir mildur hæða.
Hver mun svo, er sér þig,
sálar þjáður dofa,
að gleymi guð lofa?
Hlíð, þér um haga
hlýr æ blási andi,
döggvi vordaga
dögg þig sífrjóvgandi!
Um þig aldrei næði,
af þér svo að kali,
vetur vindsvali! |
|
Chamaecyparis nootkatensis
| Ættkvísl |
|
Chamaecyparis |
| |
|
|
| Nafn |
|
nootkatensis |
| |
|
|
| Höfundur |
|
(D. Don.) Spach. |
| |
|
|
| Ssp./var |
|
|
| |
|
|
| Höfundur undirteg. |
|
|
| |
|
|
| Yrki form |
|
|
| |
|
|
| Höf. |
|
|
| |
|
|
| Íslenskt nafn |
|
Alaskasýprus, alaskasedrusviður |
| |
|
|
| Ætt |
|
Sýprisætt (Cupressaceae). |
| |
|
|
| Samheiti |
|
C. nutkaensis Lindl. & Gord. |
| |
|
|
| Lífsform |
|
Sígrænn runni - lítið tré. |
| |
|
|
| Kjörlendi |
|
Hálfskuggi (sól). |
| |
|
|
| Blómlitur |
|
KK blóm gul. |
| |
|
|
| Blómgunartími |
|
Júní. |
| |
|
|
| Hæð |
|
2-6 m (-30 m) |
| |
|
|
| Vaxtarhraði |
|
Hægur. |
| |
|
|
|
|
|
| Vaxtarlag |
|
Keilulaga í vextinum. Efst í krónunni eru greinarnar tiltölulega uppréttar og toppsprotinn einnig uppréttur, en þó slútandi í bláendann. |
| |
|
|
| Lýsing |
|
Stofn allt að 2 m í þvermál. Gamlar greinar þétt útstæðar-slútandi. Börkur brún-gráleitur, losnar af í stórum hreistrum; smágreinar yfirleitt slútandi, útbreiddar í einum fleti, næstum ferhyrndar. Barr þétt aðlægt (á sterkum smágreinum uppstæð), dökkgræn, engir hvítir blettir, kjöluð eða bogadregin ofan. Yfirleitt engir kirtlar, kramin lauf lykta óþægilega. Karlblóm gul. Könglar kúlulaga 1 sm breiðir með brúna slikju, nær fullum þroska á 2. ári. Köngulhreistur 4-6, með þrym-líkan, mjög framstæðan og uppréttan odd.
Greinar vinsælar í jólaskreytingar. Tegund sem á að þola lágan sumarhita, vex hún upp við jökla í S Alaska í mikilli hæð yfir sjávarmáli. Verður allt að 1000 ára. |
| |
|
|
| Heimkynni |
|
Strandtré frá Norðvestanverðri N-Ameríku. |
| |
|
|
| Jarðvegur |
|
Meðalrakur, frjór, djúpur. |
| |
|
|
| Sjúkdómar |
|
|
| |
|
|
| Harka |
|
z4 |
| |
|
|
| Heimildir |
|
1, 7 |
| |
|
|
| Fjölgun |
|
Sáning, sumargræðlingar í þokuúða, einnig má nota haustgræðlinga innanhúss, ræktunarafbrigði eru ágrædd. |
| |
|
|
| Notkun/nytjar |
|
Í þyrpingar, stakstæð, beð, undir stærri trjám. Meðalharðgerð-harðgerð. Þarf gott skjól og vetrarskýlingu fram eftir aldri vex mjög hægt hérlendis. |
| |
|
|
| Reynsla |
|
Í Lystigarðinum eru til tvær plöntur sem sáð var til 1993, báðar mjög fallegar og hafa kalið fremur lítið og ekkert seinni árin.
|
| |
|
|
| Yrki og undirteg. |
|
Einnig í ræktun Chamaecyparis nootkatensis 'Glauca' og Chamaecyparis nootkatensis 'Pendula' grátsýprus sem ber aðalgreinar í nær 90° vinkli út frá stofni, smágreinar og toppsproti slúta. Þar fyrir utan eru nokkur yrki í ræktun s.s. Chamaecyparis nootkatensis 'Compacta' dvergvaxið, runnkennt, uppsveigðar greinar og Chamaecyparis nootkatensis 'Nidifera' er annað dæmi um smávaxið yrki. |
| |
|
|
| Útbreiðsla |
|
|
| |
|
|
|
|