Úr ljóðinu Barmahlíð eftir Jón Thoroddsen Hlíðin mín fríða
hjalla meður græna
og blágresið blíða
og berjalautu væna,
á þér ástaraugu
ungur réð ég festa,
blómmóðir bezta!
|
Chamaecyparis nootkatensis
| Ættkvísl |
|
Chamaecyparis |
| |
|
|
| Nafn |
|
nootkatensis |
| |
|
|
| Höfundur |
|
(D. Don.) Spach. |
| |
|
|
| Ssp./var |
|
|
| |
|
|
| Höfundur undirteg. |
|
|
| |
|
|
| Yrki form |
|
|
| |
|
|
| Höf. |
|
|
| |
|
|
| Íslenskt nafn |
|
Alaskasýprus, alaskasedrusviður |
| |
|
|
| Ætt |
|
Sýprisætt (Cupressaceae). |
| |
|
|
| Samheiti |
|
C. nutkaensis Lindl. & Gord. |
| |
|
|
| Lífsform |
|
Sígrænn runni - lítið tré. |
| |
|
|
| Kjörlendi |
|
Hálfskuggi (sól). |
| |
|
|
| Blómlitur |
|
KK blóm gul. |
| |
|
|
| Blómgunartími |
|
Júní. |
| |
|
|
| Hæð |
|
2-6 m (-30 m) |
| |
|
|
| Vaxtarhraði |
|
Hægur. |
| |
|
|
|
|
|
| Vaxtarlag |
|
Keilulaga í vextinum. Efst í krónunni eru greinarnar tiltölulega uppréttar og toppsprotinn einnig uppréttur, en þó slútandi í bláendann. |
| |
|
|
| Lýsing |
|
Stofn allt að 2 m í þvermál. Gamlar greinar þétt útstæðar-slútandi. Börkur brún-gráleitur, losnar af í stórum hreistrum; smágreinar yfirleitt slútandi, útbreiddar í einum fleti, næstum ferhyrndar. Barr þétt aðlægt (á sterkum smágreinum uppstæð), dökkgræn, engir hvítir blettir, kjöluð eða bogadregin ofan. Yfirleitt engir kirtlar, kramin lauf lykta óþægilega. Karlblóm gul. Könglar kúlulaga 1 sm breiðir með brúna slikju, nær fullum þroska á 2. ári. Köngulhreistur 4-6, með þrym-líkan, mjög framstæðan og uppréttan odd.
Greinar vinsælar í jólaskreytingar. Tegund sem á að þola lágan sumarhita, vex hún upp við jökla í S Alaska í mikilli hæð yfir sjávarmáli. Verður allt að 1000 ára. |
| |
|
|
| Heimkynni |
|
Strandtré frá Norðvestanverðri N-Ameríku. |
| |
|
|
| Jarðvegur |
|
Meðalrakur, frjór, djúpur. |
| |
|
|
| Sjúkdómar |
|
|
| |
|
|
| Harka |
|
z4 |
| |
|
|
| Heimildir |
|
1, 7 |
| |
|
|
| Fjölgun |
|
Sáning, sumargræðlingar í þokuúða, einnig má nota haustgræðlinga innanhúss, ræktunarafbrigði eru ágrædd. |
| |
|
|
| Notkun/nytjar |
|
Í þyrpingar, stakstæð, beð, undir stærri trjám. Meðalharðgerð-harðgerð. Þarf gott skjól og vetrarskýlingu fram eftir aldri vex mjög hægt hérlendis. |
| |
|
|
| Reynsla |
|
Í Lystigarðinum eru til tvær plöntur sem sáð var til 1993, báðar mjög fallegar og hafa kalið fremur lítið og ekkert seinni árin.
|
| |
|
|
| Yrki og undirteg. |
|
Einnig í ræktun Chamaecyparis nootkatensis 'Glauca' og Chamaecyparis nootkatensis 'Pendula' grátsýprus sem ber aðalgreinar í nær 90° vinkli út frá stofni, smágreinar og toppsproti slúta. Þar fyrir utan eru nokkur yrki í ræktun s.s. Chamaecyparis nootkatensis 'Compacta' dvergvaxið, runnkennt, uppsveigðar greinar og Chamaecyparis nootkatensis 'Nidifera' er annað dæmi um smávaxið yrki. |
| |
|
|
| Útbreiðsla |
|
|
| |
|
|
|
|