Jónas Hallgrímsson - Úr ljóðinu Dalvísa
Fífilbrekka! gróin grund!
grösug hlíð með berjalautum!
flóatetur! fífusund!
fífilbrekka! smáragrund!
yður hjá ég alla stund
uni best í sæld og þrautum;
fífilbrekka! gróin grund!
grösug hlíð með berjalautum!
Saxifraga exarata
Ættkvísl   Saxifraga
     
Nafn   exarata
     
Höfundur   Vill.
     
Ssp./var  
     
Höfundur undirteg.  
     
Yrki form  
     
Höf.  
     
Íslenskt nafn   Randasteinbrjótur
     
Ætt   Steinbrjótsætt (Saxifragaceae).
     
Samheiti  
     
Lífsform   Fjölær jurt.
     
Kjörlendi   Sól, hálfskuggi.
     
Blómlitur   Hvítur til gulgrænn, sjaldan rauðmengaður.
     
Blómgunartími   Júlí-ágúst.
     
Hæð   10 sm
     
Vaxtarhraði  
     
 
Vaxtarlag   Myndar þéttar þúfur og þéttar breiður með tímanum.
     
Lýsing   Lauf 0,4-2 sm (með laufleggum), skipt a.m.k. hálfa leið niður, venjulega í 3 aflanga, snubbótta flipa (stundum eru laufin heil eða með 5-7 sepa), rákótt eða slétt á efra borði, hæring breytileg. Blómstönglar 3-10 sm, með 1-5 blóma klasa, flatan í toppinn. Krónublöð 2,5-6 mm, aflöng eða mjó-oddbaugótt, skarast ekki, hvít til fölgrængul, sjaldan rauðmenguð.
     
Heimkynni   Fjöll M & S Evrópu, Kákasus.
     
Jarðvegur   Jafnrakur, framræstur.
     
Sjúkdómar  
     
Harka   6
     
Heimildir   1
     
Fjölgun   Skipting, sáning.
     
Notkun/nytjar   Í steinhæðir, í beð, sem undirgróður.
     
Reynsla   Bæði aðaltegund og undirtegundir hennar þrífast með ágætum í Lystigarðinum.
     
Yrki og undirteg.   ssp. ampullacea (Tenore) Webb. Lauf heil til 3 flip, fliparnir mjög stuttir, samhliða, leggir ógreinilegir. Blóm 1-3 saman. Heimkynni: M Appennínafjöll. ssp. exarata. Flipar laufavenjulega 3-5, útstæðir, rákóttir á efra borði. Krónublöð 4-6 mm u.þ.b. 1,5 x lengri en þau eru breið, breið-öfugegglaga, hvít eða fölrjómalit. Heimkynni: Alpar, Balkanskagi, Tyrkland, Kákasus. (2) ssp. moschata (Wulfen) Cavillier. Moskussteinbrjótur. Lauf heil eða 3 flipótt, ekki rákótt á efra borði. Krónublöð 3-4 mm, 2 x lengri en breið, aflöng til mjó-oddbaugótt, vel aðskilin, gulleit, (stundum rauðmenguð). Heimkynni: M & S Evrópa, austur í Kákasus (nema Appennínafjöll) og Balkanskagi.
     
Útbreiðsla  
     
Lystigarður Akureyrar - Eyrarlandsstofa - Sími: 462 7487 - Netfang: gkb@akureyri.is