Sigfús Daðason - Vængjasláttur Akureyri
mjög skreytt
reynitrjám.
Sá sem gengi um bæinn
á septemberkvöldi:
dimmur skuggi innfjarðarins
fylgdi honum á aðra hönd hvar sem hann færi,
lifandi, kvikur!
Sálarspegill!
Heilagur lundur
rís í hæðir.
Og gangi maður í lundinn
er hann þar einn með sjálfum sér.
Það gustar um limið
og fuglarnir í björtum trjákrónunum
fælast skóhljóð einmanans
og hviðra með vængjaslætti
yfir höfði hans og úti í myrkrinu.
Og upp fyrir honum rennur þá: hvílík
sú dýrð sem einmananum hlotnast.
|
| Ættkvísl |
|
Primula |
| |
|
|
| Nafn |
|
latifolia |
| |
|
|
| Höfundur |
|
Lapeyr. |
| |
|
|
| Ssp./var |
|
|
| |
|
|
| Höfundur undirteg. |
|
|
| |
|
|
| Yrki form |
|
|
| |
|
|
| Höf. |
|
|
| |
|
|
| Íslenskt nafn |
|
Límlykill |
| |
|
|
| Ætt |
|
Maríulykilsætt (Primulaceae). |
| |
|
|
| Samheiti |
|
|
| |
|
|
| Lífsform |
|
Fjölær jurt. |
| |
|
|
| Kjörlendi |
|
Sól, hálfskuggi. |
| |
|
|
| Blómlitur |
|
Fjólublár til rauðpurpura. |
| |
|
|
| Blómgunartími |
|
Maí-júní. |
| |
|
|
| Hæð |
|
10-20 sm |
| |
|
|
| Vaxtarhraði |
|
|
| |
|
|
|
|
|
| Vaxtarlag |
|
Blómstönglar uppréttir, trjákenndir, þykk, stinn lauf í hvirfingum við jörð, lauf sölna að hausti og eftir verða mjó, græn brum sem lifa veturinn. |
| |
|
|
| Lýsing |
|
Lauf allt að 18 x 5 sm. tiltölulegaa upprétt, snubbótt og breiðlensulaga, mattgræn, ekki mélug, með límkirtla, ilmandi, heilrend, bylgjuð eða gróftennt, laufleggir næstum jafnlangir blöðkunni, með vængi.
Blómstönglar allt að 20 sm, límugir, grannir en sterklegir. Blóm 2-25 í einhliða sveip, blómskipunarleggir allt að 2 sm, drúpandi. Bikar allt að 6 mm. Króna allt að 2 sm í þvermál, fjólublá til rauðpurpura með hvítt auga, stöku sinnum hvít, stundum ögn mélug í ginið, mjótrektlaga. Krónupípa allt að 1,4 sm, 4 x lengd bikarsins, sívöl, flipar aflangir, skarast ekki, grunnsýldir til klofnir að 1/3 eða svo. Fræhýði hnöttótt jafnlöng bikarnum. |
| |
|
|
| Heimkynni |
|
V Evrópa (Alpafjöll, A Pyreneafjöll). |
| |
|
|
| Jarðvegur |
|
Framræstur, fremur rakur. |
| |
|
|
| Sjúkdómar |
|
Engir. |
| |
|
|
| Harka |
|
5 |
| |
|
|
| Heimildir |
|
= 1, 2 |
| |
|
|
| Fjölgun |
|
Skipting að vori eða hausti, sáning að hausti. |
| |
|
|
| Notkun/nytjar |
|
Í steinhæðir, í kanta, í beð, sem undirgróður. |
| |
|
|
| Reynsla |
|
Mjög harðgerð og auðræktuð tegund, hefur verið lengi í ræktun - frá 1984 í N1 (Prímúlubeðinu). |
| |
|
|
| Yrki og undirteg. |
|
|
| |
|
|
| Útbreiðsla |
|
|
| |
|
|
|
|