Í morgunsáriđ - Ragna Sigurđardóttir Í morgunsárið greiðir hún sér með trékambi. Hægt með föstum
strokum. Vöxturinn er svo mikill að hana kitlar í svörðinn. Hún
strýkur hendinni yfir gróðurinn. Finnur blóm springa út undir
fingurgómunum. Sóleyjar og baldursbrár. Hún leggur kambinn frá
sér. Fer út í garðinn og krýpur. Kippir upp kartöflugrösum. Rótar og
grefur með berum höndum. Djúpt ofan í moldinni finnur hún sætar og
safaríkar appelsínur.
|
| Ćttkvísl |
|
Veronica |
| |
|
|
| Nafn |
|
officinalis |
| |
|
|
| Höfundur |
|
Linnaeus, Sp. Pl. : 11 (1753) |
| |
|
|
| Ssp./var |
|
|
| |
|
|
| Höfundur undirteg. |
|
|
| |
|
|
| Yrki form |
|
|
| |
|
|
| Höf. |
|
|
| |
|
|
| Íslenskt nafn |
|
Hárdepla |
| |
|
|
| Ćtt |
|
Scrophulariaceae (Grímublómaćtt) |
| |
|
|
| Samheiti |
|
|
| |
|
|
| Lífsform |
|
Fjölćr jurt |
| |
|
|
| Kjörlendi |
|
Vex í kjarri, lyngi, grónum gilbrekkum og bollum. |
| |
|
|
| Blómlitur |
|
Ljósblár - dekkri ćđar |
| |
|
|
| Blómgunartími |
|
Júlí-ágúst |
| |
|
|
| Hćđ |
|
0.20-0.40 m |
| |
|
|
|
|
|
| Vaxtarlag |
|
Fjölćr planta međ skriđulum, rótskeyttum, uppsveigđum stönglum, 20-40 sm á hćđ. Öll plantan meira eđa minna hćrđ. |
| |
|
|
| Lýsing |
|
Grágrćn, stilkstutt, gagnstćđ blöđ, egglaga eđa oddbaugótt, 2-7 sm á lengd og 1,5-3,5 sm á breidd, tennt, tennur misstórar.
Blómin í efri blađöxlunum, mörg saman í klösum, stuttleggjuđ, 4-6 mm í ţvermál, fjórdeild. Krónublöđin ljósblá međ dekkri ćđum. Bikarinn kirtilhćrđur međ fjórum flipum. Ein frćva og tveir frćflar. Frćva međ löngum, bognum stíl og verđur ađ hjartalaga aldini viđ ţroskun. Blómgast í júlí-ágúst.
LÍK/LÍKAR: Auđţekkt frá öđrum deplum ţar sem hún er áberandi lođin og međ stórum, tenntum blöđum. |
| |
|
|
| Jarđvegur |
|
|
| |
|
|
| Heimildir |
|
1,2,3,9, HKr |
| |
|
|
| Reynsla |
|
"Gömul og virt lćkningaplanta, eins og nafniđ lćknisćruprís gefur til kynna. Hún er talin svita-og ţvagaukandi og losa uppgang frá brjósti. Stillir blćđingar. Međ seyđi urtarinnar voru hreinsuđ ill sár og ský tekin af augum. Gott ţótti ađ drýgja tóbak međ rótardufti og jafnvel ađ taka ţađ í nefiđ. Trúa manna var, ađ ţađ styrkti bćđi höfuđ og sjón." |
| |
|
|
| |
|
|
| Útbreiđsla |
|
Allalgeng víđa um land einkum á Suđur- og Vesturlandi og í sumum útsveitum norđanlands.
Önnur náttúruleg heimkynni t.d.: Ástralia, Kanada, Chile, Grćnland, Balí, Mexíkó, Evrópa, Azoreyjrar, N Ameríka |
| |
|
|
|
|