Voriđ góđa, grćnt og hlýtt (Heinrich Heine, ţýđing) Vorið góða, grænt og hlýtt,
græðir fjör um dalinn,
allt er nú sem orðið nýtt,
ærnar, kýr og smalinn.
Kveður í runni, kvakar í mó
kvikur þrastasöngur;
eins mig fýsir alltaf þó:
aftur að fara í göngur.
|
| Ćttkvísl |
|
Veronica |
| |
|
|
| Nafn |
|
officinalis |
| |
|
|
| Höfundur |
|
Linnaeus, Sp. Pl. : 11 (1753) |
| |
|
|
| Ssp./var |
|
|
| |
|
|
| Höfundur undirteg. |
|
|
| |
|
|
| Yrki form |
|
|
| |
|
|
| Höf. |
|
|
| |
|
|
| Íslenskt nafn |
|
Hárdepla |
| |
|
|
| Ćtt |
|
Scrophulariaceae (Grímublómaćtt) |
| |
|
|
| Samheiti |
|
|
| |
|
|
| Lífsform |
|
Fjölćr jurt |
| |
|
|
| Kjörlendi |
|
Vex í kjarri, lyngi, grónum gilbrekkum og bollum. |
| |
|
|
| Blómlitur |
|
Ljósblár - dekkri ćđar |
| |
|
|
| Blómgunartími |
|
Júlí-ágúst |
| |
|
|
| Hćđ |
|
0.20-0.40 m |
| |
|
|
|
|
|
| Vaxtarlag |
|
Fjölćr planta međ skriđulum, rótskeyttum, uppsveigđum stönglum, 20-40 sm á hćđ. Öll plantan meira eđa minna hćrđ. |
| |
|
|
| Lýsing |
|
Grágrćn, stilkstutt, gagnstćđ blöđ, egglaga eđa oddbaugótt, 2-7 sm á lengd og 1,5-3,5 sm á breidd, tennt, tennur misstórar.
Blómin í efri blađöxlunum, mörg saman í klösum, stuttleggjuđ, 4-6 mm í ţvermál, fjórdeild. Krónublöđin ljósblá međ dekkri ćđum. Bikarinn kirtilhćrđur međ fjórum flipum. Ein frćva og tveir frćflar. Frćva međ löngum, bognum stíl og verđur ađ hjartalaga aldini viđ ţroskun. Blómgast í júlí-ágúst.
LÍK/LÍKAR: Auđţekkt frá öđrum deplum ţar sem hún er áberandi lođin og međ stórum, tenntum blöđum. |
| |
|
|
| Jarđvegur |
|
|
| |
|
|
| Heimildir |
|
1,2,3,9, HKr |
| |
|
|
| Reynsla |
|
"Gömul og virt lćkningaplanta, eins og nafniđ lćknisćruprís gefur til kynna. Hún er talin svita-og ţvagaukandi og losa uppgang frá brjósti. Stillir blćđingar. Međ seyđi urtarinnar voru hreinsuđ ill sár og ský tekin af augum. Gott ţótti ađ drýgja tóbak međ rótardufti og jafnvel ađ taka ţađ í nefiđ. Trúa manna var, ađ ţađ styrkti bćđi höfuđ og sjón." |
| |
|
|
| |
|
|
| Útbreiđsla |
|
Allalgeng víđa um land einkum á Suđur- og Vesturlandi og í sumum útsveitum norđanlands.
Önnur náttúruleg heimkynni t.d.: Ástralia, Kanada, Chile, Grćnland, Balí, Mexíkó, Evrópa, Azoreyjrar, N Ameríka |
| |
|
|
|
|