Halldór Kiljan Laxness - Heimsljós

"Fegursta blómið, það lifir í huldum stað, fæstir fá nokkurntíma að sjá það, mörgum sést yfir það, nokkrir kunna ekki skil á gildi þess, þeir sem uppgötva það munu ekki sjá annað blóm síðan. Allan daginn hugsar maður um það. Þegar maður sefur dreymir mann það. Maður deyr með nafn þess á vörum."

Spergula arvensis ssp. sativa
Ættkvísl   Spergula
     
Nafn   arvensis
     
Höfundur   Linnaeus
     
Ssp./var   ssp. sativa
     
Höfundur undirteg.   (Boenn.) Celak., Prodr. Fl. Böhmen vol. 3, 492. 1875.
     
Yrki form  
     
Höf.  
     
Íslenskt nafn   Skurfa
     
Ætt   Caryophyllaceae (Hjartagrasaætt)
     
Samheiti   Spergula sativa Boenn. Spergula arvensis var. sativa (Boenn.) Mert. & W. D. J. Koch
     
Lífsform   Einær jurt
     
Kjörlendi   Vex í sendinni, grýttri jörð oft í flögum og ýmis konar röskuðu landi, oft við bæi. Algeng um sunnan- og suðvestanvert landið en sjaldgæf annars staðar.
     
Blómlitur   Hvítur
     
Blómgunartími   Júlí-sept.
     
Hæð   0.10-0.25 m
     
 
Skurfa
Vaxtarlag   Einær jurt. Stönglar greinóttir, kirtilhærðir, uppréttir eða skástæðir, 5-25 sm á hæð. Plantan sýnist öll slímug vegna þéttra kirtilhára.
     
Lýsing   Blöðin gulgræn, kransstæð, þráðmjó, 1-4 sm á lengd, oftast 6-8 saman í kransi, stundum fleiri. Blómin hvít, mörg saman í skúfum á greinaendum, langleggjuð, fimmdeild, 4-6 mm í þvermál, upprétt í fyrstu en drúpa eftir blómgun. Krónublöðin snubbótt, aðeins lengri en bikarblöðin. Bikarblöðin með mjóum himnufaldi, græn eða rauðmenguð. Fræflar 5 eða 10. Ein fræva með 5 stílum. Aldin 5 tennt, gljáandi hýði. Fræin tvíkúpt og nöbbótt með mjóum himnufaldi. Blómgast í júlí og er í blóma langt fram á haust. LÍK/LÍKAR: Flæðaskurfa (Spergularia marina) er mjög sjaldgæf tegund og nokkuð áþekk skurfu. Flæðaskurfan er mun smærri og hefur aðeins þrjá stíla á frævunni. Vex einnig aðallega í fjörum og á sjávarleirum.
     
Jarðvegur  
     
Heimildir   1,2,3,9, HKr
     
Reynsla   "Skurfa mun vera ævagömul nytjaplanta. Hún þótti góð fóðurplanta, einkum fyrir kýr, og fræ af henni voru brúkuð til manneldis. Plantan er nærandi en uppskeran er mjög lítil." (Ág.H.)
     
     
Útbreiðsla   Algeng á Suðvesturlandi frá Hvammsfirði að Mýrdal, einnig víða frá Öræfum norður í Reyðarfjörð. Annars staðar sjaldgæfur slæðingur. Önnur náttúruleg heimkynni t.d.: Arktísk, Evrópa, N & S Ameríka, Grænland, Ástralía og Nýja Sjáland, S Afría, Asía ov.
     
Skurfa
Skurfa
Skurfa
Skurfa
Skurfa
Skurfa
Skurfa
Lystigarður Akureyrar - Eyrarlandsstofa - Sími: 462 7487 - Netfang: gkb@akureyri.is