Sigfús Dađason - Vćngjasláttur Akureyri
mjög skreytt
reynitrjám.
Sá sem gengi um bæinn
á septemberkvöldi:
dimmur skuggi innfjarðarins
fylgdi honum á aðra hönd hvar sem hann færi,
lifandi, kvikur!
Sálarspegill!
Heilagur lundur
rís í hæðir.
Og gangi maður í lundinn
er hann þar einn með sjálfum sér.
Það gustar um limið
og fuglarnir í björtum trjákrónunum
fælast skóhljóð einmanans
og hviðra með vængjaslætti
yfir höfði hans og úti í myrkrinu.
Og upp fyrir honum rennur þá: hvílík
sú dýrð sem einmananum hlotnast.
|
| Ćttkvísl |
|
Saxifraga |
| |
|
|
| Nafn |
|
hirculus |
| |
|
|
| Höfundur |
|
Linnaeus, Sp. Pl. : 402 (1753) |
| |
|
|
| Ssp./var |
|
|
| |
|
|
| Höfundur undirteg. |
|
|
| |
|
|
| Yrki form |
|
|
| |
|
|
| Höf. |
|
|
| |
|
|
| Íslenskt nafn |
|
Gullbrá |
| |
|
|
| Ćtt |
|
Saxifragaceae (Steinbrjótsćtt) |
| |
|
|
| Samheiti |
|
Saxifraga autumnalis L. |
| |
|
|
| Lífsform |
|
Fjölćr jurt |
| |
|
|
| Kjörlendi |
|
Vex í mýrum og rökum gróđurteygingum til fjalla, í vćtu á grónum áreyrum og í rökum flögum og klettum ef raki er nćgur. Algeng eđa nokkuđ algeng víđast hvar en ţó sjaldséđ eđa ófundin á Vestfjörđum. Ţótt gullbrá finnist víđa á láglendi, einkum á móbergssvćđinu á Suđurlandi, ţá er hún fyrst og fremst ein af einkennistegundum hálendisins, ţar sem hún myndar víđa gular breiđur ţar sem raki er nćgur. |
| |
|
|
| Blómlitur |
|
Gulur - oftast međ rauđum dröfnum |
| |
|
|
| Blómgunartími |
|
Júní-júlí |
| |
|
|
| Hćđ |
|
0.06-0.12 m |
| |
|
|
|
|
|
| Vaxtarlag |
|
Stönglar uppréttir eđa uppsveigđir, blöđóttir, brúnlođnir einkum neđan til, yfirleitt ógreindir, 6-12 sm á hćđ. |
| |
|
|
| Lýsing |
|
Blöđin lensulaga, heilrend, hárlaus, snubbótt og gisrandhćrđ. Blađkan 1-2 sm á lengd, og 2-4 mm á breidd. Efri stöngulblöđin stilklaus en stofnblöđin og neđstu stöngulblöđin stilkuđ. Blađstilkar uppréttir, ullhćrđir og rauđleitir.
Blómin hlutfallslega stór, fimmdeild, yfirleitt eitt til tvö endastćđ blóm á hverjum stöngli, hvert um 2-3 sm í ţvermál. Krónublöđin fremur mjó, mun lengri en bikarblöđin, gul međ rauđum dröfnum neđan til. Bikarblöđin niđursveigđ, grćn og langrákótt. Tíu frćflar og ein frćva, tvískipt í toppinn. Blómgast í júní-júlí.
LÍK/LÍKAR: Engar. Hefur mun stćrri blóm en ađrir gulir steinbrjótar. Ţekkist frá murum og sóleyjum á litlum, heilrendum laufblöđum. |
| |
|
|
| Jarđvegur |
|
|
| |
|
|
| Heimildir |
|
1,2,3,9, HKr |
| |
|
|
| Reynsla |
|
|
| |
|
|
| |
|
|
| Útbreiđsla |
|
Víđa um land, einkum á hálendinu. Ófundin á vestur- og norđurhluta Vestfjarđa, Reykjanesskaga og afar sjaldséđ í útsveitum á Norđurlandi.
Önnur náttúruleg heimkynni t.d.: Evrópa, V Himalaja, Tíbet, Kína, Rússland, Kanada, N Ameríka |
| |
|
|
|
|