Halldór Kiljan Laxness - Heimsljós "Fegursta blómið, það lifir í huldum stað, fæstir fá nokkurntíma að sjá það, mörgum sést yfir það, nokkrir kunna ekki skil á gildi þess, þeir sem uppgötva það munu ekki sjá annað blóm síðan. Allan daginn hugsar maður um það. Þegar maður sefur dreymir mann það. Maður deyr með nafn þess á vörum."
|
| Ættkvísl |
|
Diphasiastrum |
| |
|
|
| Nafn |
|
alpinum |
| |
|
|
| Höfundur |
|
(L.) J. Holub, Preslia 47: 107 (1975) |
| |
|
|
| Ssp./var |
|
|
| |
|
|
| Höfundur undirteg. |
|
|
| |
|
|
| Yrki form |
|
|
| |
|
|
| Höf. |
|
|
| |
|
|
| Íslenskt nafn |
|
Litunarjafni |
| |
|
|
| Ætt |
|
Lycopodiaceae |
| |
|
|
| Samheiti |
|
Diphasium alpinum (L.) Rothm.
Lycopodium alpinum L. |
| |
|
|
| Lífsform |
|
Fjölær gróplanta |
| |
|
|
| Kjörlendi |
|
Vex í grýttum jarðvegi innan um lyng og hrís eða í bollum og snjódældum. |
| |
|
|
| Blómlitur |
|
|
| |
|
|
| Blómgunartími |
|
Gróbær í ág.-sept. |
| |
|
|
| Hæð |
|
0.08-0.15 m (jarðl. greinar allt að 0.5 m) |
| |
|
|
|
|
|
| Vaxtarlag |
|
|
| |
|
|
| Lýsing |
|
Sígræn jurt, með langa, jarðlæga, ljósgræna, blöðótta stöngla með uppréttum eða uppsveigðum, marggreindum greinum, 8-50 sm á lengd. Uppréttar greinar verða gjarnan 8-15 sm en jarðlægir stönglar eru oft allt að 50 sm eða lengri.
Blöðin dökkgræn og bládöggvótt, kúpt utan, smá, lensulaga og heilrend, sljóydd, aðlæg með aðsveigðum jöðrum svo sprotarnir virðast grennri en á hinum jöfnunum, 3-4 mm á lengd og oftast í fjórum jöfnum röðum.
Gróhirslur í öxlum sérstakra gróblaða sem standa í gróöxum efst á uppréttum greinum. Gróblöðin flöt, oddmjó og breiðfætt, með óreglulega tenntum jaðri, hvert með eina gróhirslu í blaðöxlinni. Sjaldan gróbær, og þá í ágúst.
LÍK/LÍKAR: Engar. |
| |
|
|
| Jarðvegur |
|
|
| |
|
|
| Heimildir |
|
1,2,3,9, HKr |
| |
|
|
| Reynsla |
|
"Var fyrrum notaður til litunar, aðallega með öðrum litagjöfum. Hefur að öðru leyti líka verkun og lyngjafni". (Ág.H.) |
| |
|
|
| |
|
|
| Útbreiðsla |
|
Algengur eða allvíða á norðanverðu landinu en sjaldgæfur sunnanlands.
Önnur náttúruleg heimkynni t.d.: Arktísk (pólhverf), Norðurhvel; Evrópa, Asía, N Ameríka |
| |
|
|
|
|